Bir kan testi bipolar bozukluğu teşhis edebilir mi?
Ruh sağlığı sorunları genellikle psikiyatristler, psikologlar ve diğer klinisyenler gibi ruh sağlığı uzmanları tarafından teşhis edilir. Ancak ruh sağlığı bozukluklarının profesyonel teşhisi hataya yer bırakabilmektedir. Bunun nedeni genellikle farklı ruh sağlığı bozuklukları arasında örtüşen semptomlardır. Bu noktada kan testleri, sağlık çalışanlarının ruh sağlığı bozukluklarını daha doğru bir şekilde teşhis etmeleri için bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak standart hale gelmeden önce daha fazla araştırma gereklidir.
Kan testleri: Araştırmalar ne diyor?
2016 yılında yapılan bir çalışmada kan testleri kullanılarak bipolar bozukluk için saptanan biyo-belirteçlerle teşhis yaklaşık %70 doğruluk oranıyla tespit edilebilmiştir.
Araştırmacılar, bipolar bozukluğu olanlarla kontrol grubunu birbirinden ayırt edebilecek 20 biyo-belirteç bulmayı başardılar.
Ancak araştırma, bipolar bozukluğu olan bireylerin, şizofrenideki psikoz semptomları ve diğer birçok bozukluk semptomuyla örtüştüğü için yanlış teşhis alabileceğini öne sürüyor.
Bu sebeple, özellikle bipolar bozukluk için bir biyo-belirteç paneline ihtiyaç duyulduğuna işaret etmektedir.
Bipolar bozukluk ile karışabilecek tanılar
- Majör depresif bozukluk (MDB)
- Narsistik kişilik bozukluğu
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
- Borderline kişilik bozukluğu
- Yaygın anksiyete bozukluğu
2021 yılında yapılan bir çalışma, araştırmacıların %70’e varan oranlarda yanlış teşhis konulduğunu tespit ettiği bipolar bozukluğu teşhis etmek için sağlık profesyonellerinin kullanabileceği kan biyo-belirteç testlerine olan ihtiyacı da destekledi. Araştırmacılar, hastaların depresyon ve mani açısından değerlendirilmesine yardımcı olabilecek biyo-belirteçler bulmaya devam etti.
Kan biyo-belirteçleri ne işe yarar?
Teşhis: Test henüz yaygın bir uygulama olmasa da sonunda ruh sağlığı bozukluklarını daha doğru teşhis etmenin bir yolu olabilir.
Tedavi: Ayrıca, kan biyo-belirteçleri bipolar bozukluğu olan kişiler için uygun ilacı belirlemek için gereken süreyi azaltabilir.
İlaçlarla kişiselleştirilmiş eşleştirme
2021 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar, bipolar bozukluğun habercisi olabilecek 26 kan biyobelirteci belirledi. Araştırmalarının bir diğer kısmı da bipolar bozukluğu olan kişilerde biyo-belirteçlere dayalı olarak kişiselleştirilmiş ilaç eşleştirme potansiyeliydi.
Test, katılımcıların semptomlarına ve biyo-belirteçlerine dayanarak hangi ilaçların yararlı olabileceğini önerdi. Örneğin, çalışmada araştırmada tanımlanan bir hasta profili kullanıldı ve profilindeki biyo-belirteçler gösterildi.
Bu hastanın depresyon puanı yüksekti ve bipolar ruh hali değişimleri (yazarların “geçiş” olarak adlandırdığı) olasılığı yüksekti. Araştırmacılar, özellikle hangi ilaçların onun için en yararlı olabileceğine karar verebildi.
Çalışmadan önce katılımcıya, genellikle antidepresanlarla tedavi edilen MDB tanısı yanlışlıkla konmuştu. Ancak kan biyo-belirteç paneline dayanarak, antipsikotik ilaçların ve duygudurum dengeleyicilerin daha yararlı olduğu belirlendi.
Sonuç
Bipolar bozukluğu belirlemek veya kişiselleştirilmiş ilaç eşleştirmesi sağlamak için standartlaştırılmış bir klinik kan biyo-belirteç testi yoktur.
Ancak sağlık çalışanlarının bipolar bozukluğu teşhis ve tedavi etmelerine yardımcı olacak kan biyo-belirteç testlerinin geliştirilmesine yönelik yeni araştırmalar umut vericidir.
Kan biyo-belirteç testlerinin faydaları, bipolar bozukluğu olan bireylerin semptomları hafifletmek için daha iyi eşleştirilmiş ilaçlar almasına yardımcı olacaktır.
Buna ek olarak, kan biyo-belirteç testleri yanlış teşhisi azaltmaya ve bipolar bozukluk ile örtüşen semptomlara sahip diğer durumları ayırt etmeye yardımcı olabilir.
Ancak, bipolar bozuklukta kullanılan psikiyatrik ilaçların deneme yanılma süresini azaltabilecek kişiselleştirilmiş ilaç eşleştirmesi konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
KAYNAKÇA:
– Nicole Washington (04.05.2022) “Can a Blood Test Diagnose Bipolar Disorder?” PsychCentral.
– Haenisch, F., Cooper, J. D., Reif, A., Kittel-Schneider, S., Steiner, J., Leweke, F. M., … & Bahn, S. (2016). Towards a blood-based diagnostic panel for bipolar disorder. Brain, behavior, and immunity, 52, 49-57.
– Le-Niculescu, H., Roseberry, K., Gill, S. S., Levey, D. F., Phalen, P. L., Mullen, J., … & Niculescu, A. B. (2021). Precision medicine for mood disorders: objective assessment, risk prediction, pharmacogenomics, and repurposed drugs. Molecular Psychiatry, 26(7), 2776-2804.
Bizi takip edin: