Narsisizm ile bilişsel performans arasında şaşırtıcı bağlantı

Narsisizm; şişirilmiş bir öz-önem duygusu, sürekli bir hayranlık ihtiyacı ve başkalarına karşı empati eksikliği ile karakterize edilmiş bir kişilik özelliğidir.

Narsisizm seviyeleri yüksek olan bireyler çoğunlukla övünme, sosyal etkileşimlere hükmetme, özel muamele görme veya her şeyde hakkı olduğunu hissetme gibi davranışlar sergilerler. Güvensizlik ve eleştiriye karşı aşırı duyarlılık gibi özellikleri içeren savunmasız narsisizmin aksine, büyüklenmeci narsisizm açık güven ve iddialılıkla ilişkilendirilmektedir. Bu bireyler genellikle karizmatik ve hırslı gibi görünmektedir. Ancak bencillikleri ve başkalarını sömürme eğilimleri sebebiyle ilişkileri ve sosyal etkileşimleri çokça zarar görmektedir.

Bu çalışmanın motivasyonlarından biri büyüklenmeci narsisizmin özellikle stres altında oluşan bilişsel performansı nasıl etkileyebileceğine dair merakı olmuştur. Önceki araştırmalar narsisizm ile zekâ arasındaki ilişkiye dair karışık sonuçlar ortaya koymaktaydı. Bazı çalışmalar doğrudan bir bağlantı olmadığını belirtirken, diğerleri özellikle narsistlerin performanslarını korumak ve hatta artırmak için kendi özelliklerinden yararlanabilecekleri zorlu durumlarda dolaylı bir ilişki olabileceğini öne sürmekteydi.

Büyüklenmeci narsisizm, görsel dikkat ve stres altındaki bilişsel performans arasındaki ilişkiyi araştırmak için Papageorgiou ve arkadaşları yaş ortalaması 21 olan, çoğunlukla kadın katılımcının yer aldığı (54 kadın) yarı deneysel bir çalışma gerçekleştirmiştir. Deney için araştırmacılar, bilişsel yeteneğin köklü bir ölçüsü olan Raven Progresif Matrisler testini kullanmıştır. Katılımcılar, gelişmiş göz izleme teknolojisi kullanılarak göz hareketleri kaydederek Raven testini tamamladılar. Göz izleme kurulumu, yüksek çözünürlüklü bir LCD ekranı ve göz hareketlerini 1000 hz örnekleme hızında izleyen ekipmanı içermekteydi. Bu kurulum, araştırmacıların, sabitleme ve seğirmelerin sayısı ve süresi gibi görsel dikkatin çeşitli yönlerine dair ayrıntılı verileri yakalamasını sağlamıştır.

Çalışma bulguları

Araştırmacılar, narsisizmin görsel dikkat üzerindeki etkisiyle dolaylı olarak daha yüksek bilişsel performansı öngördüğünü tespit etmiştir. Narsisizm puanları daha yüksek olan katılımcılar görsel dikkatlerinde daha fazla değişkenlik gösterdiler. Bu, test öğelerinin farklı bölümleri arasında göz sabitlemelerinin daha geniş bir dağılımıyla kanıtlamış oldu. Göz hareketlerinde daha fazla değişkenlik gösteren katılımcılar, testte daha iyi performans gösterme eğilimindeydi. Başka bir deyişle, büyüklenmeci narsisizm, görsel dikkatin daha esnek ve etkili bir şekilde dağıtılmasını teşvik ederek dolaylı yoldan daha iyi problem çözme yeteneklerine katkıda bulunduğu görülmekteydi.

Sınırlılıklar

Tüm araştırmalar gibi bu çalışma da birtakım sınırlamalar içermektedir. Örneklem büyüklüğünün nispeten küçük olması ve grubun çoğunluğunun kadınlardan oluşması, bulguların genellenebilirliğini sınırlamaktadır. Ayrıca kişilik özellikleri için öz bildirim ölçümlerine güvenmek, sosyal beklentiler gibi önyargıları da beraberinde getirebilmektedir. Bu sebeple gelecekteki araştırmalar, daha büyük ve daha çeşitli örnekler kullanarak bu sınırlamaları giderebilir. Narsisizmin farklı yönlerini ve bunların bilişsel performans üzerindeki etkilerini araştırmak, kişilik özelliklerinin bilişsel süreçlerle nasıl etkileşim halinde olduğuna dair daha kapsamlı bir değerlendirme yapılabilir.

KAYNAKÇA:
– Stefanova, V., Scheepers, C., Wilson, P., & Papageorgiou, K. A. (2024). Grandiose narcissism associates with higher cognitive performance under stress through more efficient attention distribution: An eye-tracking study. Plos one, 19(5).
– PysPost (24.06.2024). Grandiose narcissism associates with higher cognitive performance under stress through more efficient attention distribution: An eye-tracking study.