Nevrotiklerde olumsuz duygular ve mod dalgalanmaları

Günlük yaşamımızda duygularımız genellikle durmaksızın değişmektedir ve her birimiz bu dalgalanmaları farklı derecelerde yaşarız.

Yakın zamanlı bir çalışmada Leipzig Üniversitesi’ndeki psikologlar, mental sağlık için potansiyel bir risk faktörü olan nevrotik kişilik özelliği ile duygusal deneyimler arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir.

Çalışmada nevrotik insanların olumsuz duyguları sadece daha yoğun değil, aynı zamanda diğer insanlara göre daha fazla mod dalgalanması yaşadıkları görülmektedir.

Önceki çalışmalar, nevrotik insanların günlük yaşamda daha güçlü olumsuz duygular yaşadıkları konusunda hemfikirdir. Leipzig Üniversitesi Wilhelm Wundt Psikoloji Enstitüsü’nden çalışmanın ilk yazarı Nina Mader, yeni ve çelişkili çalışmalar nedeniyle, bunun duygusal deneyimlerdeki artan değişkenlikle, yani mod dalgalanmalarıyla da ilişkili olup olmadığı konusunda anlaşmazlık olduğunu söylemektedir.

Leipzig Üniversitesi’ndeki kişilik psikologları, verileri modellemek için önceki metodolojik sorunları çözen yeni bir yaklaşım geliştirmişlerdir.

Veri modellemede ek esneklik sağlayan Bayesian istatistiklerinden bir yaklaşım kullanmışlardır. Bu yaklaşımı önce simülasyonlarda başarıyla test etmişler ve ardından 13 boylamsal veri setini yeniden incelemişlerdir.

Sonuçlar, nevrotik insanların gerçekten de olumsuz duygularda daha fazla değişkenlik yaşadığını göstermektedir.

Nevrotiklik nedir?

Nevrotiklik bir kişilik özelliğidir. Kişilik özellikleri nispeten istikrarlı ve zaman içinde ortaya çıkan durumlar arasında tutarlıdırlar. Nasıl düşündüğümüz (biliş) ve nasıl hissettiğimiz (duygulanım) dâhil olmak üzere hem deneyimlerimizi hem de davranışlarımızı kapsamaktadırlar. İnsanlar farklı kişiliklere ve dolayısıyla farklı nevrotiklik seviyelerine sahiptir. Dolayısıyla nevrotik ve nevrotik olmayan insanlar arasında siyah-beyaz bir ayrım olmaktan ziyade grinin birçok tonunu içeren boyutsal bir süreklilik vardır.

Nevrotiklik skorları yüksek olan kişiler sadece olumsuz duyguları hem daha güçlü hem de ortalama veya ortalamanın altında skorlara sahip kişilere göre daha sık yaşamaktadırlar. Daha sık özeleştiri yaparlar, dışarıdan gelen eleştirilere daha kötü tepki verirler ve ‘yeterince iyi olmama’ duygusunu daha sık deneyimlemektedirler.

Araştırmalar, nevrotiklik puanlarının ergenliğin sonlarında en yüksek seviyede olduğunu ve daha sonra azaldığını ve yetişkinlikte sabitlendiğini göstermektedir. Ayrıca, kadınlar ve düşük sosyoekonomik statüye sahip kişiler diğer insanlara göre daha yüksek nevrotiklik puanlarına sahiptir.

1990’lardan bu yana kişilik psikologları, kişiliğin duygusal deneyimlerimizi etkileyip etkilemediği ve nasıl etkilediği ile ilgilenmektedir. Birçok çalışma geniş örneklemlerin kişiliklerini değerlendirmiş ve zaman içinde duygusal deneyimleri gözlemlemiştir.

Örneğin, katılımcılara günde birkaç kez 1’den 7’ye kadar olan bir ölçekte ne kadar üzgün, kızgın veya sıkılmış hissettikleri sorulmuştur. Bu sorular aracılığıyla nevrotiklik ile olumsuz duyguların yaşanması arasında net bir bağlantı olduğu ortaya koyulmuştur.

Ortaya çıkan durumu başyazar Mader, “Düşük nevrotiklik puanına sahip kişilerin günlük yaşamlarında olumsuz duygular çok nadiren ortaya çıkarken, yüksek nevrotiklik puanına sahip kişiler günlük yaşamda önemli ölçüde daha fazla olumsuz duygu bildirmektedir” diye özetlemektedir.

Anahtar gerçekler

Nevrotiklik, bir kişilik özelliği olarak, ikili bir sınıflandırmadan ziyade bir spektrum boyunca kendini göstermektedir. Bu nedenle, bireylerin nevrotik özellikler sergileyebilecekleri dereceler vardır ve bu da çeşitli deneyimler ve yoğunluklar yaratmaktadır.

Nevrotiklik seviyeleri tipik olarak geç ergenlik döneminde en yüksek seviyeye ulaşır, ardından bireyler yetişkinliğe ulaştıkça azalır ve stabilize olur.

Kadınların ve daha düşük sosyoekonomik statüye sahip bireylerin nevrotiklik puanlarının diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir; bu da toplumsal faktörlerin bu özelliğin tezahürünü etkileyebileceğini düşündürmektedir.

KAYNAKÇA:
– Neuroticism Amplifies Negative Emotions and Mood Fluctuations – Susann Huster. Neuroscience News.