Uyku kalitesi kişinin yürüyüş şeklinden tahmin edilebilir mi?

Uyku kalitesi sorunları, kişinin yeterince dinlendirici ve onarıcı uyku alma yeteneğini etkileyen sorunları ifade eder. Yetersiz uyku gündüz yorgunluğuna, ruh hali bozukluklarına ve bilişsel işlevlerde bozulmaya yol açar. Yaygın uyku sorunları arasında uykuya dalmada güçlük, gece boyunca sık sık uyanma, çok erken uyanma ve dinlendirici olmayan uyku yer alır.

Kötü uykunun nelere sebep olur?

Kötü uyku kalitesi stres, anksiyete, sağlık sorunları, kötü uyku ortamı ve yatmadan önce aşırı kafein veya ekran süresi gibi yaşam tarzı tercihlerini içeren faktörlerden kaynaklanabilir. Kronik uyku kalitesi sorunları, kardiyovasküler hastalık, obezite, diyabet ve ruh sağlığı bozuklukları riskinin artması gibi ciddi sağlık sonuçlarına yol açabilir.

Araştırmalar, uyku kalitesinin kişinin yürüyüş şekliyle ilişkili olabileceğini göstermiştir. Yaşlı yetişkinlerdeki bulgular, kötü uyku kalitesinin yürüyüş hızını ve aynı zamanda yürüyüş değişkenliğini azaltabileceğini göstermektedir. Yürüme düzenindeki bu değişiklikler yaşlılarda düşme riskinin artmasıyla ilişkilendirilmektedir. Ancak, genç yetişkinlerde bunu araştıran çok fazla çalışma yoktur.

Uykunun yürümeyle ilişkisi

Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, yürüme şekilleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi araştırmak için makine öğrenimi teknikleri kullanılmıştır. Çalışma yazarı Joel Martin ve meslektaşları, genç yetişkinlerde uyku kalitesi ve yürüyüş özellikleri arasındaki ilişkileri incelemek istemişlerdir. Özellikle kötü uyku kalitesiyle ilişkili yürüyüş özelliklerini, yani yaralanma riski daha yüksek olan bireyleri taramak için faydalı olabilecek özellikleri belirlemekle ilgileniyorlardı.

Çalışmaya 18 ila 36 yaşları arasında 123 yetişkin katılmıştır. Çalışmaya dahil olmak için katılımcıların herhangi bir yardımcı cihaz olmadan iki dakika boyunca ayakta durabilmeleri ve yürüyebilmeleri gerekiyordu. Bu katılımcıların %63’ü kadındı ve yaş ortalaması 24’tü.

Giyilebilir cihazla yürüyüş test edildi

Katılımcılar demografik verilerini bildirmiş, son 24 saatteki faaliyetleriyle ilgili bir dizi soruyu yanıtlamış ve uyku kalitesi değerlendirmesini (Pittsburgh Uyku Kalitesi Endeksi) tamamlamıştır. Bunun ardından, test sırasında yürüyüşü değerlendirmek için kullanılan sensörlerden oluşan bir sistemi taktıkları bir yürüyüş testini tamamladılar (APDM Giyilebilir Teknolojiler Mobilite Laboratuvarı). Yürüme testi, katılımcıların kendileri için rahat olan bir hızda (sensörleri takarken) iki dakika boyunca yürümelerini gerektirmiştir. Çalışma yazarları, katılımcıların sensörler tarafından kaydedilen yürüme düzenlerine dayanarak uyku kalitesini tahmin etmenin bir yolunu bulmak için makine öğrenimini kullandılar.

Sonuçlar, katılımcıların %59’unun iyi uyuyanlar olarak kabul edilebileceğini, %41’inin ise kötü uyuyanlar olduğunu göstermiştir. Uyku kalitesini tahmin etmek için en önemli yürüyüş özelliği, yürümenin ilk adımı sırasında omurganın alt sırt bölgesinde meydana gelen dönme hareketinin derecesiydi. İlk adım lomber sol ön bükülme maksimumu kötü uykunun ikinci en önemli belirleyicisiydi. Yürümenin ilk adımı sırasında omurganın alt sırt bölgesinde meydana gelen frontal düzlemde sol tarafa doğru maksimum eğilme derecesini ifade eder.

Yürüme hızı ve eğim açısı arasındaki ilişki

Genel olarak, kötü uyuyanlar, özellikle yürümenin ilk adımı sırasında ve döndükten sonra yürümeye başlarken pelvik eğim açısı değişikliklerini azaltma eğilimindeydi. Ayrıca sabit bir yürüme hızını korumakta daha fazla zorluk çekmişlerdir.

Bu araştırmacıların geliştirdiği makine öğrenimi modeli, uyku kalitesini tahmin etmede %62 oranında doğruydu; bu oran, diğer bazı çalışmalarda bildirilen doğruluk oranından biraz daha düşüktür.

“Post-hoc bulgularımızın sonuçları, kötü uyuyan kişilerin normalde yürüyüş hızını başlatma ve sürdürmede zorluklarla ilişkili olarak yürüyüşte çok ince değişiklikler gösterebileceğini desteklemektedir. Özellikle, bu yürüyüş şekilleri alt ekstremite yaralanmaları açısından daha yüksek risk altında olan veya daha yavaş yürüyen bireylerle benzerlik göstermektedir.”

Çalışma, yürüme şekilleri ile uyku kalitesi arasındaki bağlantılara ışık tutuyor. Bununla birlikte, çalışmanın katılımcıların hem yürüyüş özelliklerini hem de uyku düzenlerini etkileyebilecek ruh hallerini kontrol etmediği unutulmamalıdır.

KAYNAKÇA:
– PsyPost. (04.04.2024). Sleep quality can be predicted from the way one walks, study finds.
– Martin, J., Huang, H., Johnson, R., Yu, L. F., Jansen, E., Martin, R., … & Boolani, A. (2023). Association between Self-reported Sleep Quality and Single-task Gait in Young Adults: A Study Using Machine Learning. Sleep Science, 16(04), e399-e407.