Babaların ruh sağlığı çocuk gelişiminin sessiz belirleyicisi

Çocuk gelişimi üzerine yapılan güncel araştırmalar, babaların ruh sağlığının yalnızca kendi iyilik halleriyle sınırlı olmadığını; çocukların sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimi üzerinde de doğrudan belirleyici olduğunu gösteriyor.

Ann & Robert H. Lurie Çocuk Hastanesi uzmanlarının katkıda bulunduğu ve JAMA Pediatrics dergisinde yayımlanan kapsamlı analiz, bu etkileşimi sistematik verilerle ortaya koyuyor.

Yeni babalar gözden kaçıyor

ABD’de 2010’dan bu yana yeni annelere rutin olarak doğum sonrası depresyon taramaları uygulanıyor. Ancak aynı yaklaşım babalar için henüz yaygınlaşmış değil. Oysa araştırmalara göre, yeni babaların yaklaşık %14’ü doğum sonrası depresyon yaşıyor. Erkeklerin duygusal belirtileri bastırma eğilimleri nedeniyle bu oranın gerçekte daha yüksek olması da muhtemel.

Klinik yaklaşımda değişim zamanı

Prof. Dr. Craig Garfield (Northwestern Üniversitesi), “Babalara perinatal dönemde daha fazla dikkat göstermeliyiz,” diyerek klinisyenleri bu konuda duyarlı olmaya çağırıyor. Garfield’a göre, babalarla doğum öncesi ve sonrası dönemde aktif iletişim kurmak, onların yaşadığı zorlukları normalleştirmek ve ruhsal riskleri açıkça konuşmak, tüm ailenin refahı için kritik önemde.

Babalar için risk değerlendirme sistemi

Dr. Garfield’ın öncülüğünde geliştirilen ve Georgia eyaletinde uygulamaya konan “Babalar için Risk Değerlendirme Sistemi”, devletlerin yeni babaların ruhsal ve fiziksel sağlık durumunu izlemesini mümkün kılıyor. 2025 yılı sonuna kadar sekiz eyalette yaygınlaştırılması planlanan sistem, doğrudan sağlık politikalarına yön verecek veriler üretmeyi amaçlıyor.

Babalar sadece ebeveyn değil, aktif rol model

PRAMS verileri, babaların bir çocuğun yaşamındaki rolünün, emzirme kararları ya da güvenli uyku düzeni gibi temel bakım konularına kadar uzandığını gösteriyor. Dr. Garfield, babalık deneyimlerinin yeterince anlaşıldığı ve desteklendiği toplumlarda, hem çocuklar hem de eşlerin çok daha olumlu gelişim yollarına sahip olduğunu vurguluyor.

Uluslararası perspektif babalığın geleceğini haritalandırmak

Garfield, “Babalığın Geleceğini Haritalandırmak” başlıklı uluslararası çalıştayda bulgularını paylaştı. Etkinlikte, babalığın kültürel ve yapısal boyutları, toplum temelli çözümler ışığında ele alındı. Garfield, bu deneyimi kendi blogunda da detaylı şekilde anlatıyor.

Aile sağlığı için babaların ruh sağlığını görünür kılmak

Bu veriler ışığında, yeni babaların da tıpkı anneler gibi ruhsal taramalardan geçirilmesi, önleyici ruh sağlığı hizmetlerinin toplumsal etkisini güçlendirecektir. Çocukların gelişimi, yalnızca genetik veya pedagojik değil; ruhsal iklimle şekillenir. O iklimde babalar, sessiz ama güçlü belirleyicilerdir.

Kaynakça:
– Garfield CF, Simon C, Parker JJ. Paternal Mental Health and Child Development Across Multiple Domains. JAMA Pediatr. Published online June 16, 2025. doi:10.1001/jamapediatrics.2025.0877
– Neuroscience (16.07.2024). Neglecting Dads’ Mental Health May Harm Kids’ Development