Sanat ve Psikiyatri

Umbert Eco (1932-2016) çağımızın en önemli entelektüel/akademisyenlerinden biriydi. Esas itibarıyla Orta Çağ felsefesi, tarihi, kültürü, Hıristiyanlık tarihi alanlarında uzman olmakla birlikte, dilbilim ve felsefe de temel çalışma alanıydı aynı zamanda. Eco’nun geniş bir yelpaze içerisinde geride bıraktığı akademik miras hayli hacimli boyutlardadır. Bununla birlikte, bütün bunların arasında Gülün Adı romanı hem içeriğinin gücü hem de dünya genelindeki yaygınlığı ile birlikte düşünüldüğünde, biraz daha fazla ön plana çıkmaktadır.

Kasım ayının sonu itibarıyla (24 Kasım), Charles Darwin’in abidevi eseri Türlerin Kökeni 160 yaşında olacak. Aradan geçen 160 yılla birlikte, bu kitap ve tema –genel olarak, sadece biyoloji ile sınırlı olmayan bir evrim düşüncesi-, güncelliğini yitirmek bir yana, her geçen gün yeni çalışmaların merkezinde olmaya devam ediyor. Bu konuya odaklanalım.

Bilim toplumsal olarak hayatımızın neresindedir? Yaşadığımız modern toplumsal yaşam biçimlerinde bilimsel çalışmaların hem yeri hem de izleri var mıdır? Peki, toplumsal hayat, bilim ve eleştiri kavramları arasında esaslı bir ilişki var mıdır, eğer varsa nasıl bir ilişkidir bu? Bilim hayatlarımızı değiştirir, geliştirir mi, işlevi nedir gibi sorulara yanıtlar aramaya çalışalım.

Coğrafi bir kavram olarak “iklim” Türk Dil Kurumu tarafından şöyle tanımlanmaktadır: “Yeryüzünün herhangi bir yerinde hava olaylarına bağlı olarak gerçekleşen etkilerin uzun yılların ortalamasına dayanan durumu”.

İnsan ve doğa arasındaki ilişkinin tarihi, tarihin kendisi kadar köklü-eski bir ilişkidir. İnsan mecburi bir biçimde bir doğa’nın içine doğar. Bu ilişkinin nasıl olacağı sorusu, bugün, her zamankinden daha önemli bir soru gibi görünmektedir hepimiz için. Zira hepimizin bir parçası olduğumuz gezegenin durumu, bu soruyu çok önemli bir düzeye getirmektedir. İklim, ormanlar, doğal yaşam, kentsel kirlilik… hepsi çok acil bir şekilde alarm vermektedir. Bu yazıda insan ve doğa arasındaki ilişkinin yapısına odaklanmaya çalışalım.

İzmir’in Selçuk ilçesinin Şirince mahallesinde 2007’den bu yana özgün bir işleyişi ve mantığı olan Nesin Matematik Köyü bulunmaktadır. Bu isim köyün ilk adıydı. Sonrasında Felsefe ve Sanat köylerinin de eklenmesiyle ‘Nesin Köyleri’ oldu bu mekan. Bu yazıda Nesin Köyleri’nin pratik olarak göstermekte olduğu model üzerinden eğitim, mekan, eğitimde özgün yöntemler gibi konulara odaklanmaya çalışalım.

We are living among the realities built on humanitarian and communal planes. This field includes money, companies, all institutions, possession, social classes, marriage/divorce, races, genders, works, artworks, language and law, all of which are social realities built by humans.

Seçimlerimizin temel belirleyicisinin “biz” insanlar mı, yoksa daha büyük ve erişilmez düzeydeki şeyler/yapılar mı olduğu sorusu düşünce tarihindeki temel sorulardan biri durumundadır. Buna kısaca “özgür irade sorunu” ve “belirlenimcilik problemi” de denilmektedir. Gündelik yaşantımızda da, düşünsel serüvenimizde de sıklıkla karşı karşıya kaldığımız bu duruma biraz daha yakından bakmaya çalışalım.

Düşüncenin dışa vurumu ve dışarıya doğru aktarımı dil üzerinden ortaya çıkmaktadır. Dil ve düşünce: Bu iki kavram arasında doğrusal bir öncelik-sonralık ilişkisi kurmak da doğru olmayacaktır. Zira adeta birbirlerinin iç-dış edilmiş halleri gibidirler.

Yaklaşık yarım asır önce Türkiye toplumunun yüzde 75-80’i köylerde/kırda yaşıyordu. Bugün ise artık bu yüzde tam tersine dönmüş durumdadır. Türkiye toplumunun yüzde 75-80’i artık kentlerde/şehirlerde yaşıyor. Dünya genelinde de benzeri bir yüzde ve eğilim vardır.