Sanat ve Psikiyatri

Yaklaşık yarım asır önce Türkiye toplumunun yüzde 75-80’i köylerde/kırda yaşıyordu. Bugün ise artık bu yüzde tam tersine dönmüş durumdadır. Türkiye toplumunun yüzde 75-80’i artık kentlerde/şehirlerde yaşıyor. Dünya genelinde de benzeri bir yüzde ve eğilim vardır.

Tam olarak ne olduğunu, nasıl işlediğini tarif etmenin güç olduğu bir şey olan merak duygusuna sahip olmak insanlar için kötü bir şey midir? İnsan-lar için çeşitli biçimlerde zararı olan bir kötü arayış mıdır? Bu yazımızda merak ve insanın/insanlığın gelişimi arasında olduğuna inandığım pozitif yönlü ilişkiye ve konuya odaklanalım.

Büyük şair Nazım Hikmet Ran’ın her biri çok kıymetli şiir külliyatının önemli bir parçası olan “Ben İçeri Düştüğümden Beri” başlıklı şiirinin şu üç dizesi, zaman, yıl ve onların oluşturduğu genel algıya dair etkili bir tasvir sunmaktadır.

Hiçbirimizin camdan fanuslar içerisinde yaşamadığımızı, ruh hali ve sağlığının, ilk bakıştaki bireysel görünümünün aldatıcı olduğunu, hem ruh halinin hem de sağlığının, bireysel bir düzeydeki bir konu olduğu kadar, en az onun kadar da güçlü ve de etkili yanlarla, hatta yer yer ondan bile fazla bir düzeyde, toplumsal bir olgu olduğunu iddia ederek, bunu açıklamaya çalışacağım.

Coğrafya konusunun gündem haline geldiği çeşitli düzeylerdeki sohbetlerde, bazı karamsarlık dönemlerinde daha yoğun bir biçimde olmak üzere, “coğrafya kaderdir” aforizması türünden çıkışlar da genellikle karamsar bir biçimde hemen peşi sıra geliyor; “kader” kavramının ilahi erişilmezliği ile de birlikte onun değişmezliğine işaret ediliyor. Ancak bu, bence yanlış bir genel kanıdan fazla bir şey değildir. Neden mi? Açıklamaya çalışalım.

Geçtiğimiz günlerde beş yıl önce vefat eden Müslüm Gürses’in çocukluktan itibaren yaşam öyküsüne odaklanan “Müslüm” filmi gösterime girdi. Büyük ihtimalle ülkenin bütün kentlerindeki salonlarda yapılan gösterimlerinde milyonlarca kişi bu filmi izledi.