Koşmak, rüya görmek ve sağ ve sol beyin arasındaki bağlantılar

Koşuya çıktınız ve aniden önünüze sarkmakta olan bir dal gördünüz. Hemen başınızı eğdiniz, dala çarpmadan geçtiniz ve tekrar düşünmeden koşuya devam ettiniz. Peki beyniniz bu kadar hızlı ve kendinden emin şekilde hareket etmenizi nasıl sağladı?

Michigan Üniversitesi’nden araştırmacılar rüya gördüğünüzde ve koştuğunuzda sağ ve sol beyninizin daha iyi iletişim kurmasını sağlayan çok hızlı bir beyin ritmi keşfettiler. Bu ritimlerin yeni bir ismi var: yivler, mekanik cihazlarda birbiri üzerine geçen dişlilere olan benzerliklerinden dolayı bu ismi alıyorlar.

Dr. Ahmed, yivlerin beynin sağ ve sol beyin arasında ve diğer ritimlerden farklı bir ritim motifini temsil ediyor.

Dr. Ahmed: “Daha önce tanımlanmış sağ ve sol beyin katılımı içeren beyin ritimleri senkronize yüzmeye benziyor: Beynin iki yarısı da aynı anda aynı şeyi yapmaya çalışıyor. Öte yandan yiv ritimleri, çok kesin ve hızlı bir oyun olan pinpon oynuyor gibiler. Bu geri-ileri nöral pinpon sağ ve sol beynin iletişim biçimi açısından çok temel bir fark teşkil ediyor.”

Dr.Ghosh: “Yivler sol ve sağ beynin koordine edilmesinde kilit rol oyuyor. Bu beyin ritimleri diğer uyanık beyin ritimlerinden daha hızlı. Ayrıca koşarken daha güçlü ve daha belirgin haldeler. Bu sayede sol ve sağ beynin hızlı hareket sırasında daha hızlı karar vermesi, eş zamanlı ve daha hızlı hesap yapması mümkün oluyor.

Dr. Ahmed: “Yivler ayrıca REM uykusu sırasında, yani rüyaların en çok görüldüğü zamanda da mevcut. Şaşırtıcı şekilde bu geri-ileri iletişim şekli rüya sırasında uyanık ve hareket esnasında olduğundan daha güçlü. Bu demek oluyor ki yivler uyku sırasında da bilgiyi koordine etmede kritik bir rol oynuyor, belki uyanıkken edinilmiş deneyimlerin uzun süreli anılara dönüştürülmesi olduğu düşünülebilir.”

Yeni bulgular retrosplenial korteks adı verilen bir beyin bölgesine odaklanıyor. Bu bölge sağa ve sola dönme zamanımızı ayarlamaya yardımcı olur, ayrıca hafıza ve geleceğin tahayyül edilmesine etkilidir. Ayrıca Alzheimer hastalığının erken aşamalarında ilk etkilenen bölgelerden biridir.

Dr. Ahmed: “Birçok farklı beyin bölgesi üzerinde çalıştık, yivler süreğen biçimde en çok retrosplenial kortekste güçlüydü. Alzheimer hastalığının başında retrosplenial korteksin etkilendiği bilgisine dayanarak yiv ritimlerini Alzheimer için biyo işaret olarak kullanabileceğimizi düşünebiliriz. Bu ihtimali nörodejeneratif hastalıkların preklinik modellerinde araştırmaktayız.” ifadelerinde bulundu.

KAYNAK:
– Neurosicencenews. Running and Dreaming Improve Left Brain-Right Brain Communication – Neuroscience News. Neurosciencenews. Published 2022. Accessed July 7, 2022.
– Ghosh M, Yang F-C, Rice SP, et al. Running speed and REM sleep control two distinct modes of rapid interhemispheric communication. Cell Rep. 2022;40(1):111028. doi:10.1016/J.CELREP.2022.111028.