Uykusuzluğa ve depresyona karşı oksitosin

Kadın sağlığına dair yapılan yeni bir bilimsel çalışma, halk arasında “sevgi bağlanma hormonu” olarak bilinen oksitosinin, doğum sonrası ve menopoz gibi hormonal değişim dönemlerinde uyku bozukluklarının tetiklediği ruh hali problemlerine karşı koruyucu bir rol oynayabileceğini gösterdi.

Bu önemli bulgu, 2025 yılında San Francisco’da düzenlenen Endokrin Derneği’nin (ENDO 2025) yıllık toplantısında kamuoyuyla paylaşıldı.

Ruh haline doğal destek: Oksitosin

Brigham and Women’s Hospital ve Harvard Tıp Fakültesi’nden bilim insanları, 38 sağlıklı premenopozal kadını içeren kontrollü bir çalışmada, uyku kesintisi ve östrojen baskılanmasının birlikte ruh hali ve oksitosin düzeylerine olan etkisini araştırdı.

Dr. Irene Gonsalvez, “Uyku kesintisi öncesinde oksitosin düzeyi daha yüksek olan kadınlar, ertesi gün daha az depresif belirti gösterdi” diyerek hormonun ruhsal tamponlayıcı etkisine işaret etti.

Uyku bozuklukları sadece yorgunluk değildir

Kadınlarda doğum sonrası ve menopoz dönemlerinde sıkça görülen uyku bölünmeleri, genellikle geçici yorgunluk olarak değerlendirilse de, bu çalışma uyku bozukluklarının duygudurum üzerinde ciddi etkiler yarattığını ortaya koyuyor. Uyku kesintilerinin ardından hem oksitosin düzeylerinde hem de ruh hali bozukluklarında anlamlı artış gözlendi.

Bu bulgu, oksitosinin olumsuz duygulanımı önlemede aktif olarak devreye girdiğini düşündürüyor.

Deneysel protokol: Uyku ve hormon dönemleri simüle edildi

Katılımcılar, her biri 5 gece süren iki yatarak tedavi protokolüne alındı. Bunlardan biri doğal hormonal döngü sırasında, diğeri ise estradiol hormonunun baskılandığı koşullarda uygulandı. İlk iki gece normal uyku sağlandı, ardından üç gece boyunca uyku yapay olarak bölündü. Bu, doğum sonrası ve menopozda sık görülen uyku düzenine benzerdi.

Her aşamada oksitosin seviyeleri ve ruh hali değerlendirmeleri yapıldı.

Tedavi alternatifi olabilir mi?

Dr. Gonsalvez, kadınların üreme dönemlerinde sık karşılaşılan ruh hali değişimlerinin çoğu zaman antidepresanlar ya da hormon tedavileriyle ele alındığını, ancak doğal bir hormon olan oksitosinin bu dönemde önemli bir dengeleyici görev üstlenebileceğini belirtiyor.

“Oksitosinin ruhsal tampon olarak çalıştığını anlamamız, kadınlara daha doğal ve yan etkisiz destekler sunma imkânı yaratabilir,” diyor Gonsalvez.

Sonuç ve gelecek araştırmalar

Bu çalışma, oksitosinin sadece sosyal bağlanma değil, aynı zamanda biyolojik stres faktörlerine karşı psikolojik direnç geliştirmede de rol oynayabileceğini ortaya koyuyor. Uzmanlar, oksitosin düzeylerinin izlenmesinin, özellikle doğum sonrası depresyon ve menopozdaki duygusal sorunların yönetiminde yeni bir çığır açabileceğini düşünüyor.

KAYNAKÇA:
– Neuroscience News (13.07.2025). “Oxytocin Protects Mood During Sleep Loss”