Bipolar bozukluk hakkında söylenen mitler ve yanlış inanışlar

Bipolar bozukluk, ruh halindeki değişimlerle karakterize olan karmaşık bir nörobilişsel durumdur. Bipolar bozuklukla ilgili elde edilen birikimlere rağmen bazı yaygın mitler ve klişeler kafa karıştırmaktadır. İşte onlardan bazıları…

MİT: ‘Bipolar bozukluğum var ve bu hastalık anlamlı bir ilişki kurma şansımı mahvedecek’

GERÇEK: Bipolar bozukluğa sahip olmak kişinin romantik ve samimi yaşamında önemli zorluklar ortaya çıkarsa da sağlıklı, tatmin edici ilişkiler kurmak kesinlikle mümkündür.

Her iki partner de bipolar bozukluk için sürekli bir eğitim yaklaşımına sahip olduğunda, bipolar bozukluğa bağlı psikozun, depresyonun erken evrelerinin ne olduğunu anlayabilir, manik atakları tahmin edebilir ve nasıl önleneceğini öğrenebilir. Böylece ilişkilerini geliştirebilir ve önlerine çıkan dönemlere uyum sağlayabilirler.

MİT: ‘İlaçlarım beni daha az yaratıcı yapacak’

GERÇEK: İlaçlar hayatınızı beklenmedik şekillerde etkileyebilir, ancak üretkenlik için bipolar bozukluk ataklarına güvenmek kişinin genel sağlığına yardımcı olmaz.

Çalışmalara göre bipolar bozukluğu olan kişilerin oldukça yaratıcı olduğunu ve aslında genel olarak sanatsal mesleklerde öne çıktığını belirtiyor. İlaçların yaratıcılık üzerindeki etkisi hakkındaki endişeler, ilaçla tedaviyi düşünürken bipolar bozukluğu olan bazı kişilerde önemli bir katkıda bulunan faktördür. Ancak uzmanların belirttiği üzere birçok bipolar bozukluk tanısı alan kişiler ilaç kullanırken kendilerini ifade edebilecekleri yaratıcı alanı bulduklarını ifade ediyorlar.

MİT: ‘Bipolar bozukluğu olan kişiler gerçekten isterlerse ruh hallerini kontrol edebilirler’

GERÇEK: Bipolar bozukluk çok gerçek bir nörobilişsel ve kronik zihinsel sağlık durumudur. Olumlu düşüncelerle yok edilemez ve tutarlı bir tedavi rejimi gerektirir.

Doktorunuzun önerdiği şekilde ilaç almamak “uyumsuzluk” olarak adlandırılır. Nasıl hissettiğiniz ve tedavinizden ne beklediğiniz konusunda doktorunuza karşı her zaman şeffaf ve dürüst olmanız önemlidir.

MİT: ‘Enerji dalgalanması, Sosyallik, Güven ve Kendiliğindenlik? Mani bu kadar kötü olamaz’

GERÇEK: Yüksek enerjili mani bir artı gibi görünebilir, ancak çoğu zaman yanlış anlaşılır.

Bipolar bozukluğu olan bazı insanlar, depresyondan ve öfori, kendine güven ve artan üretkenliğin canlandırıcı yararlarından kurtulmak için manik dönemleri sabırsızlıkla beklediklerini kabul ederler.

Bununla birlikte, manik veya hipomanik semptomlar saatler veya aylar sürebileceğinden, manik bir dönem geçirmek rahatsız edici ve yorucu olabilir. Tedavi edilmediğinde manik ataklar hastaneye yatışa neden olabilir ve psikozu tetikleyebilir. Semptomlar bunlarla sınırlı olmamakla birlikte şunları içerir:

Hızlı konuşmak
Yarışan veya araya giren düşünceler, ani fikir akışı veya yeni girişimlere ilgi
Uyuyamamak fakat enerjiyle devam etmek
Sinirlilik, huzursuzluk
Abartılı giyim ve tiklerin oluşması
Dürtüsel davranış (cinsel, yasal, kişilerarası veya tıbbi sonuçlara neden olabilecek aşırı harcama veya diğer davranışlar gibi)

MİT: ‘Çocuklar bipolar bozukluğa sahip olamazlar’

GERÇEK: Bipolar bozukluk her yaşta ortaya çıkabilir

Bazı araştırmalar, 18 yaşın altındaki çocukların yaklaşık %4’ünün bipolar bozukluğa sahip olduğunu bulmuştur. Beş yaşındaki çocuklara dahi bipolar tanısı konmakta ve tedavi edilmektedir. Çocuklarda bipolar bozukluk tanısını doğrulamak özellikle zor olabilir çünkü ruh halleri yetişkinlerden daha ani bir şekilde değişebilmektedir ve genç hastalara ilaç reçete etmek her zaman doğru yöntem olmayabilir. Ayrıca çocuklar yetişkinlerden daha farklı bipolar belirtileri gösterebilirler.

Sonuç

Yaygın inanışların aksine;

Bipolar bozukluk, tedavi edilmediğinde günlük yaşamı ciddi şekilde etkileyebilen nörobilişsel bir durumdur.
Bipolar bozukluğun farklı türleri vardır.
Bir kişi çocukluktan itibaren tanı alabilir.
Bipolar bozukluk, mani ve depresyondan daha fazlasıdır ve sakin dönemleri (ötimik) vardır.
Bipolar bozukluk yaşam boyu seyir gösterse de, durum tutarlı rutinler ve tedavi ile yönetilebilir.
Hem bu durumlarla yaşayabilir ve anlamlı ilişkilerle sağlıklı, yaratıcı, üretken ve dolu bir hayatın tadını çıkarabilirsiniz.

KAYNAK:
– Collins D, Currin-Sheehan K. Lingering Myths About Bipolar Disorder. PsychCentral. Published 2021.