Duygu düzenleme stratejileri ve rüyalar

Yapılan yeni psikoloji araştırmalarının bulgularına göre, duygularımızı düzenlemek için kullandığımız stratejiler, rüya deneyimlerimizi etkileyebilmektedir.

Duygu düzenleme nedir?

Duygu düzenleme, kısaca kişinin kendi duygusal durumu üzerinde kontrol uygulama yeteneği olarak tanımlanabilir. Öfke veya kaygıyı azaltmak için zorlu bir durumu yeniden düşünmek, üzüntü veya korkunun gözle görülür belirtilerini saklamak veya mutlu veya sakin hissetmek için nedenlere odaklanmak gibi davranışları içerebilir.

Duygu düzenleme ve rüyalar

Dreaming dergisinde yayınlanan yeni bir psikoloji çalışma, bilişsel yeniden değerlendirmenin, olumsuz durum ve özelliklerin duygularını düzenlemenin rüya yoğunluğunu azaltabileceğini ortaya koydu.

Uyanık hayatımızdan kaynaklanan olumsuz duygular, rüyalarımıza giriyor gibi görünmektedir. Bazı araştırmacılar ise rüya görmenin olumsuz duygularımızı bastırmaya hizmet edebileceğini öne sürmektedirler. Daha yakın zamanlarda bilim adamları, rüyaların yalnızca olumsuz duyguları değil, aynı zamanda olumlu olanlar da dâhil olmak üzere uyanıklık durumundaki hayatımızdan kaynaklanan diğer yoğun duyguları da içerdiğini belirtmektedirler.

Yürütülen çalışmanın yazarları Sam Siu-Sing Wong ve Calvin Kai-Ching Yu, duygu düzenleme eğilimlerimizin rüya görmeyi nasıl etkileyebileceğini merak ettiler. Muhtemelen rüya, uyanık hayatımızdaki duyguları düzenlememize yardımcı oluyorsa, rüya görme ile duygu düzenleme eğilimlerimiz arasında bir bağlantı olmalıdır. Kullandığımız başa çıkma stratejilerinin rüyalarımızı etkileyebileceğine dair gerçekten de bazı kanıtlar bulunmaktadır. Örneğin kimi araştırmalar, uyanıkken istenmeyen düşünceleri bastırmanın, rüya sırasında bu düşüncelerin “geri tepmesine” neden olabileceğini öne sürmektedir.

Hong Kong Shue Yan Üniversitesi Nöropsikoloji Laboratuvarı’nın araştırma üyesi ve Warwick Üniversitesi Uyku ve Ağrı Laboratuvarı’nda doktora öğrencisi Wong, durumu “Rüya görmek benim için genç yaşımdan beri büyüleyici olmuştur. Literatürü inceledikten sonra, rüya görmenin duygularla, özellikle de uyanıkken yaşanan duygularla tartışmasız bir şekilde ilişkili olduğunu görüyoruz. Duygu düzenleme, bilinçli veya bilinçsiz olarak uyanık duygusal deneyimleri modüle etmenin bir yoludur ve bu nedenle, uyanık duygular ile rüya deneyimleri arasındaki ilişkide etkili bir rol oynadığı varsayılmaktadır” şeklinde açıklıyor.

Duygu düzenlemede bireysel farklılıklar

Wong ve Yu, duygu düzenlemedeki bireysel farklılıkların, uyanıklık sırasında hem olumlu hem de olumsuz duygular aracılığıyla rüya görmeyi dolaylı olarak nasıl etkileyebileceğini keşfetmek için kendi araştırmalarını yürüttüler. Araştırmaya Hong Kong’dan 249 Çinli yetişkin katıldı.

Duygu düzenlemedeki bireysel farklılıkları değerlendirmek için katılımcılar, iki duygu düzenleme stratejisini değerlendiren bir anket doldurdular: bilişsel yeniden değerlendirme ve ifadeyi bastırma. Ayrıca, olumsuz ve olumlu duyguları düzenleme konusundaki yeterliliklerini, olumsuz ve olumlu duyguların durum ve özelliklerini değerlendirmelerini sağlayan bir ölçek doldurdular. Son olarak, katılımcılar tipik rüya deneyimleriyle ilgili soruları yanıtladılar.

Sonuçlar, bilişsel yeniden değerlendirme puanlarının, olumsuz durum ve sürekli duygulara ve buna karşılık, rüya yoğunluğu puanlarına ve tipik rüya temalarının yaygınlığına negatif bir şekilde bağlı olduğunu ortaya koydu. Duygu bastırma, olumlu duygularla ve dolayısıyla tipik rüya temalarının yaygınlığıyla negatif anlamda bağlantılıydı.

Daha sonra, olumsuz duyguları düzenlemedeki zorluk, olumsuz durum ve sürekli duygular yoluyla dolaylı olarak rüya yoğunluğu ve rüya temalarıyla ilişkiliydi. İlginç bir şekilde, olumlu duyguları düzenlemedeki zorluk, katılımcıların toplam rüya yoğunluğu puanları ve tipik rüya temalarının yaygınlığı ile doğrudan bağlantılıydı. Yazarlar, olumlu duygu düzenleme zorluklarını değerlendirmek için kullanılan ölçeğin, “Kendimi iyi hissettiğimde davranışlarım kontrolden çıkıyor” gibi dürtü kontrolüyle ilgili maddeler içerdiğini belirtmektedir. Bu durum, ketleme eksikliğinin (pozitif duyguları düzenlemede mutlaka bir zorluk olması gerekmez) rüya deneyimlerini etkileyen şey olabileceğini düşündürmektedir.

Genel olarak, bulgular, bir kişinin duygu düzenlemesinin, uyanık durumdaki duygusal deneyimlerini ve dolayısıyla rüya görmelerini etkilediğini göstermektedir. Bu nedenle rüya deneyimleri, bir kişinin duygusal meşguliyetlerinin basit bir yansıması değil, aynı zamanda duygularını düzenleme yeteneklerinin ve bunu yapmak için kullandıkları stratejilerin bir yansımasıdır. Bilişsel yeniden değerlendirme, yoğun olumsuz duyguları azaltmanın etkili bir yöntemidir ve bu stratejinin, rüya yoğunluğunu ve tipik rüya temalarının sıklığını azaltmaya yardımcı olabileceği görülmektedir.

Son olarak araştırmayı yürüten Wong’a göre, “Bulgular ışığında, hatırladığınız rüyalara dikkat etmeye ve bunun endişelerinizle veya uyanma sırasında meydana gelen duygusal olarak yoğun olaylarla potansiyel olarak nasıl ilişkili olabileceğini görmeye değer.” Ayrıca “Bu keşif veya farkındalık, uyumsuz duygu düzenleme stratejilerinin sık sık uygulanması gibi, bir dereceye kadar duygu düzenlemenin zorluğunu ima edebilir” görünmektedir.

KAYNAKÇA:
– Wong, S.-S., & Yu, C. K.-C. (2022). Direct and indirect effects of dispositional emotion regulation on dream experiences. Dreaming, 32(4), 393–407.