Erken dönem psikozlu hastalarda uyku sorunlarıyla bağlantılı intihar düşünceleri

Şizofreni Bülteni’nde yer alan bir rapora göre, erken psikozlu (yalnızca tek bir psikoz epizodu geçirmiş olanlar) ve kalıcı uyku sorunları yaşayan kişilerde, uyku sorunu yaşamayan erken psikozlu kişilere göre intihar düşüncesini bildirme olasılığı yaklaşık 14 kat daha fazladır.

Augusta Üniversitesi’nden Dr. Brian J. Miller ve meslektaşları, “Uykusuzluk psikozda önemli bir tedavi hedefini temsil edebilir,” diye yazmıştı. Ek olarak, “bulgular, intihar düşüncesinin ve semptom şiddetinin bir göstergesi olarak uyku bozukluğunun resmi değerlendirmesinin ve tedavisinin erken psikozlu hastaların klinik bakımıyla ilgili olduğuna dair kanıt sağlıyor.”

Şizofreni rahatsızlığında uykusuzluk

Bazı tahminlere göre, şizofreni hastalarının yaklaşık %50’si hastalıklarının seyri boyunca uykusuzluk yaşamaktadır. Çeşitli çalışmalar ayrıca uykusuzluk ile şizofreninin daha şiddetli semptomları arasındaki ilişkilere işaret etmiştir. Miller ve meslektaşları, aynı şeyin erken psikoz yaşayan insanlar için de geçerli olup olmadığını öğrenmek istediler.

RAISE çalışması

Araştırmacılar, ilk epizot psikozu olan hastalarda semptomları azaltmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek için koordineli özel bakım tedavilerini test eden büyük ölçekli bir araştırma girişimi olan İlk Şizofreni Epizodundan Sonra İyileşme (RAISE) çalışmasına katılan 403 kişiden alınan verileri analiz ettiler. Katılımcılar 15 ila 40 yaşları arasındaydı; şizofreni, şizoafektif bozukluk, şizofreniform bozukluk, kısa süreli psikotik bozukluk veya başka türlü tanımlanamayan psikotik bozukluk tanılarından birini alıp sadece bir psikoz epizodu geçirmişti ve altı aydan uzun olmayan bir süre antipsikotik ilaç kullanmıştı.

Miller ve meslektaşları, RAISE çalışmasından elde edilen mevcut verilerin uyku sorunları, intihar düşüncesi ve psikopatoloji arasındaki ilişkilere dair başlangıçta ve ayrıca 6, 12, 18 ve 24. aylarda neler ortaya çıkarabileceğiyle özellikle ilgilendiler. Katılımcılar, Şizofreni için Calgary Depresyon Ölçeği kullanılarak uykusuzluk ve intihar düşüncesi açısından değerlendirildi. Katılımcılar ayrıca Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS) kullanılarak şizofreni belirtileri değerlendirildi.

Uyku ve intihar arasındaki ilişki

İki yıllık süre boyunca, RAISE katılımcıları arasında uyku sorunlarının yaygınlığı %40 ila %57 arasında ve intihar düşüncesinin yaygınlığı %5 ila %15 arasında değişiyordu. Çalışmadan elde edilen ek bulgular şunları içeriyordu:

Uyku sorunları, başlangıçta ve 18 ayda önemli ölçüde artan intihar düşüncesi olasılığı ile ilişkilendirildi.
Herhangi bir zaman noktasındaki uyku sorunları, üç kattan fazla artan intihar düşüncesi olasılığıyla ilişkilendirildi.
Uyku sorunları, başlangıçta ve tüm takip ziyaretlerinde daha yüksek PANSS toplam, pozitif ve genel psikopatoloji puanları ile ilişkilendirildi.

Yazarlar şu sonuca vardılar: “Bulgularımız, uykusuzluk ve uyku bozukluğunun resmi olarak değerlendirilmesi ve tedavisinin, intihar düşüncesi ve semptom şiddetinin bir göstergesi olarak erken psikozu olan hastaların klinik bakımıyla ilgili olduğuna dair ek kanıtlar sağlıyor.” Ayrıca erken psikozlu hastalarda kapsamlı intihar risk değerlendirmesi yapılması gerektiğinin altını çiziyorlar.”

KAYNAKÇA:
– Psychiatric News Alert. (25.04.2023). “Suicidal Thoughts Linked to Sleep Problems in Patients With Early Psychosis.”
– Nolan Ayers, William V McCall, Brian J Miller, Sleep Problems, Suicidal Ideation, and Psychopathology in First-Episode Psychosis, Schizophrenia Bulletin, 2023.