Gündüz şekerlemesi ve Alzheimer ilişkisi

Alzheimer hastalığı, beyinde Amiloid Beta ve Tau adlı iki proteinin birikmesinden kaynaklanır. Bilişsel işlevdeki azalma Alzheimer hastalığının en bilinen belirtisi iken, bu protein birikimi beynin, beyin sapının ve omuriliğin çeşitli yerlerinde meydana gelebilir ve çeşitli semptomlara neden olabilir.

Gündüz şekerleme yapmak Alzheimer habercisi olabilir mi?

Rush Üniversitesinde araştırmacılar gündüz şekerleme yapmanın bilişsel gerilemeyle ilişkili olup olmadığını anlamak için bir araştırma yaptı. Araştırmacılar 14 yıla kadar 1.400’den fazla hastayı takip etti. Katılımcılara günlük aktivitelerini ölçen bileklikler takıldı (aktigrafi cihazı) ve bilişsel becerileri kognitif testler ile her yıl ölçüldü. Gündüz saat 9’dan akşam 7’ye kadar herhangi bir uzun süreli aktivite yapılmaması şekerleme olarak kabul edildi. Aktigrafi ile objektif olarak ölçülen gündüz şekerlemesinin boylamsal değişimi ve Alzheimer demansının ilişkisi 1400 katılımcıya ait datalar incelenerek elde edildi.

Sonuçlar gündüz şekerlemesi ile Alzheimer arasında çift yönlü bir ilişki olduğunu gösterdi. Yaşlı yetişkinler, yaşlanmayla birlikte daha uzun ve daha sık kestirme eğilimindeyken, Alzheimer demansının ilerlemesi, şekerleme süresi/sıklığındaki yıllık artışları ikiye katlayarak bu değişimi hızlandırıyor.

Uyku süresi arttıkça Alzheimer hastalığına yakalanma riski artıyor

Çalışma başladığında, katılımcıların %75’inden fazlasında herhangi bir bilişsel bozukluk belirtisi görülmedi, %19,5’inde hafif düzeyde bilişsel bozukluk ve %4’ten biraz fazlasında Alzheimer hastalığı demansı görüldü.

Takip sırasında bilişsel bozukluk gelişmeyenlerde günlük şekerleme yılda yaklaşık 11 dakika arttı. Hafif bilişsel bozukluk teşhisi konulduktan sonra şekerlemeler ikiye katlandı ve Alzheimer hastalığı demansı teşhisi konulduktan sonra neredeyse üç katına çıktı. Araştırmacılar ayrıca, çalışmanın başında normal bilişleri olan ancak Alzheimer hastalığı demansı geliştiren katılımcıları, çalışma sırasında bilişleri sabit kalan katılımcılar ile karşılaştırdı. Günde bir saatten fazla kestiren yaşlıların Alzheimer’a yakalanma riskinin %40 daha yüksek olduğunu buldular.

Bu çalışma gündüz aşırı uyku ve Alzheimer demansının çift yönlü bir ilişkiye sahip olabileceğini veya ortak patofizyolojik mekanizmaları paylaşabileceğini göstermektedir.

KAYNAK:
– Li, P., Gao, L., Yu, L., Zheng, X., Ulsa, M. C., Yang, H. W., … & Leng, Y. (2022). Daytime napping and Alzheimer’s dementia: A potential bidirectional relationship. Alzheimer’s & Dementia.
– Alzheimer’s and Daytime Napping Linked in New Research. Rush University Medical Center.