Hakaretler beyinde yüze atılan küçük tokatlar gibi

Hakaret duymak “yüze küçük bir tokat yemek” gibidir ve hakaretin bağlamından bağımsızdır. Frontiers in Communication’da yayınlanan yeni bir makalenin sonuçları bu yönde.

Araştırmacılar EEG ve deri iletimi kayıtlarına göre tekrarlanan sözlü hakaretlerin tekrarlanan pozitif veya nötr değerlendirmelere göre kısa sürede etkisini kıyasladılar.

Sonuçlar bize duygu ve dil arasındaki kesişimi araştırmak adına önemli bir fırsat sunuyor.

İnsan son derece sosyal bir tür. Hayatta kalmak için devamlı değişen iş birliği dinamiklerine ve kişiler arası ilişkilere dayanıyoruz. Kelimeler bu ilişkide büyük rol oynuyorlar, kişiler arası davranışı anlamaya yarayan araçlar oldukları düşünüldüğünde bu anlaşılabilir. Buradan hareketle, kelimeler incitici olabilir, ancak kelimelerin nasıl hakaret olarak işlendikleri hakkında bilgimiz az.

Araştırmanın yazarlarından Dr. Struiksma: “Kelimelerin duyulduklarında ya da okunduklarında tam olarak nasıl saldırgan, olumsuz duygu yüklerini aktardıkları henüz tam olarak anlaşılmadı.

Hakaretler saygınlığımıza ve kendiliğimize bir tehdit oluşturduğundan, dil ve duygu arasındaki kesişimi araştırmak için eşsiz bir fırsat sunuyor. Struiksma şöyle devam ediyor:

“Hakaret içerikli bir ifadenin insanlara nasıl ve neden bir etkisinin olduğunu anlamak yalnızca dilin insan duyguları üzerindeki etkilerini araştıran psikolinguistler için değil, sosyal davranışların detaylarını öğrenmek isteyen herkes için büyük önem arz ediyor.”

Struiksma ve meslektaşları sözel hakaretlerin işlenmesinin tekrarlanmaya iltifatlardan daha duyarlı olup olmadığını ve eğer öyleyse, hangi bilişsel aşamaların duyarsızlaşmada etkili olduğunu ve hangilerinin olmadığını incelemek istediler.

“Sözel hakaretlerin hızlı ve ardışık veya örtüşen işlemleme etkilerini içeren bir basamaklı yolu tetiklediğini; yolun farklı kısımlarının tekrardan farklı şekilde etkilendiğini, kimilerinin hızlıca aşındığını kimilerininse uzun zaman güçlü yanıtlar oluşturmaya devam ettiğini varsayıyoruz.”

Hakaretlerin beyindeki bu etkisi sadece kişinin kendisine yöneltildiğinde çıkıp çıkmadığını görmek için araştırmacılar için deneyin yarısında sözel hakaretler katılımcının ismini kullanarak, kalan yarısında ise başka birinin ismi kullanılarak yapıldı. Deney, katılımcılar ve başka herhangi bir insan arasında gerçek bir etkileşim olmadan gerçekleşti. İfadeler, katılımcılara üç farklı kişi tarafından söylendi.

Araştırmacılar bu doğal olmayan şartlarda bile sözel hakaretlerin size ulaşabildiğini, hakaretin kimin hakkında olduğunun fark etmediğini ve tekrar edildikten sonra bile devam ettiğini buldular.

Özellikle EEG kayıtlarında, hakaretten önce P2 genliğinde tekrarlamadan sonra da devam eden ve hakarete bağımlı olmayan bir değişiklik saptadı.

Deney dizaynında hakaretler yüze atılmış küçük tokatlar şeklinde algılandı. Ancak çalışma yapay bir ortamda yapıldığı için hakaretler gerçek etkisini yitirmişti. Gerçek bir ortamda hakaretlerin etkisini çalışmak ise etik anlamda sakıncalı olabilir.

KAYNAK:
– Neurosciencenews. Verbal Insults Trigger a ‘Mini Slap to the Face’’ – Neuroscience News.’ Published 2022. Accessed July 21, 2022.