İçsel motivasyon mu dışsal motivasyon mu daha iyi?

Motivasyon, insan davranışının altında yatan nedenler, dürtüler ve arzulardır. Bizi hedeflerimize ulaşmak için harekete geçmeye teşvik eder.

İnsanlar farklı nedenlerle harekete geçerler. Psikologlar iki farklı motivasyon türü bulmuşlardır: içsel motivasyon ve dışsal motivasyon.

İçsel ve dışsal motivasyon

İçsel ve dışsal motivasyon arasındaki temel fark, içsel motivasyonun içsel zevk ve ilgilerden kaynaklanırken, dışsal motivasyonun ödüller veya ceza korkusu gibi dış faktörler tarafından beslenmesidir.

İçsel olarak motive olmuş bireyler ilgi alanlarından, tutkularından veya görevden aldıkları doğal zevkten ilham alırlar.

Dışsal motivasyon, finansal teşvikler, övgü, notlar veya cezalar gibi dış faktörler eylemleri etkilediğinde ortaya çıkar.

Dışsal motivasyon örnekleri

Çevremizde dışsal motivasyonun pek çok örneği vardır.

Bir öğrenci ailesini memnun etmek için ders çalışır.
Bir çocuk harçlık almak için ev işleri yapar.
İşçiler prim kazanmak için fazla mesai yapar.

Bu dışsal motivasyon örnekleri, dışsal motivasyon kaynaklarının faaliyetin kendisinden kaynaklanmayan keyif veya tatmin olmadığını göstermektedir.

Dışsal ve içsel motivasyonu karıştırmak geri tepebilir

İnsanları motive etmenin en yaygın yollarından biri dışsal ödüller sunmaktır. Ancak araştırmacılar, dışsal motivasyonları artırma girişimlerinin bazen olumsuz sonuçlar doğurabileceğini keşfetmişlerdir.

Klasik bir deneyde, psikologlar “sihirli kalemler” kullanarak çizim yapmaya ilgi gösteren bazı okul öncesi çocuklara bu kalemleri bir ödül olarak sunmuşlardır. Kalemlerle ödüllendirilen çocuklar daha sonra serbestçe oynamalarına izin verildiğinde, keçeli kalemlerle tekrar oynamaya çok az ilgi gösterirken kalemlerle ödüllendirilmeyen çocuklar keçeli kalemlerle çizim yapmaya devam etmiştir.

Bir kişi bir faaliyeti yapmak için zaten içsel olarak motive olduğunda, dışsal bir ödül uygulamak içsel motivasyonunu azaltabilir. Bu durum aşırı ayarlama etkisi olarak bilinir.

Bu nedenle, bir çocuğu ders çalışması için ödül veya ceza kullanarak motive etme uygulaması olan edimsel koşullanmayı kullanan ebeveynler genellikle uzun vadede olumlu sonuçlarla sonuçlanmazlar.

Peki dışsal motivasyonu tamamen unutmalı mıyız?

Her faaliyet herkes için zevkli değildir ve herkes aynı şeye tutkuyla bağlı olmayabilir. Bu nedenle, içsel motivasyonun yokluğunda, işi yapmak için dışsal motivasyona güveniriz.

Dezavantajlarına rağmen, dışsal motivasyon özellikle eğitim ortamlarında ve iş yerinde hala önemlidir. Bir sonraki yazıda dört dışsal motivasyon türlerinden ve bireyleri nasıl motive edebileceğimizden bahsedilecektir.

KAYNAKÇA:
– Li, P. (03.12.2023). “Extrinsic Motivation: How Many Different Types Are There?” Parentingforbrain.