Kişilik ve beyin aktivitesi arasında ilişki var mı?

Bireylerin dünyayı görme biçimlerinin; kişilikleri tarafından diğer boyutlardan (yani cinsiyet, ırk, yaş, politik ideoloji vb.) daha fazla yönlendirildiği tespit edildi.

Nature Scientific Reports’ta yayınlanan bir çalışmaya göre, fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme ve elektroensefalografi kullanılarak elde edilen veriler benzer kişiliklere sahip kişilerin nötr uyaranları görüntülerken benzer beyin tepkilerine sahip olma eğiliminde olduklarını göstermiştir. Üstelik bu etki, cinsiyet, etnik köken veya siyasi bağlılıktaki benzerlikten daha güçlüydü.

Columbia Business School’dan Sandra Matz ve Northwestern Üniversitesi’nden Moran Cerf çalışma için şu ifadelerde bulundu: “Günümüz dünyasında artan kutuplaşma göz önüne alındığında, dünyayı bir başkasının bakış açısından nasıl göreceğimizi anlayabilmek kritik bir şey gibi görünüyor. Amacımız; davranışsal, psikolojik, sistemik ve nöral seviyelerde böyle bir hizalamayı neyin sağladığı sorusunun cevabını bulmaktı”

İlk çalışma: fMRG

Araştırmacılar bu soruyu cevaplamak için iki nörogörüntüleme çalışması tasarladılar. İlk çalışmalarının amacı, fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRG) kullanarak kişilik özellikleri ile beyin aktivitelerinin senkronizasyonu arasındaki ilişkiyi incelemekti. İlk çalışmada, 66 öğrenci çeşitli türlerde yayınlanan 14 kısa videodan oluşan bir saatlik bir dizi izlerken beyin aktiviteleri fMRG ile kaydedildi. Öğrencilerin temel kişilik özellikleri ise On Madde-Kişilik-Envanter kullanılarak değerlendirildi.

İkinci çalışma: EEG

İkinci çalışmada 303 katılımcı, çeşitli konularda 104 statik görüntü seti görüntüledi. Bu katılımcılar, önceki çalışmadakine kıyasla daha kapsamlı bir kişilik envanteri (Big Five Inventory -2, BFI-2) tamamladılar ve bir göz izleyici resimleri izlerken bakışlarını kaydetti.

Çalışma 2’nin amacı, çalışma 1’den elde edilen sonuçların tüm beyin elektroensefalografisi (EEG) kullanılarak elde edilip edilemeyeceğini test etmek, aynı zamanda beyin yanıtı benzerliğinde ek kişiliğin alt rollerini incelemek, göz izlemeyi kullanarak altta yatan algısal mekanizmaları incelemek ve siyasi ideolojide benzerliklerin olup olmadığını belirlemek, cinsiyet veya etnik köken, nöral senkronizasyon düzeyi ile ilişkili olup olmadığını görmekti.

Çalışma sonuçları

Çalışma 1, videolara verilen beyin tepkilerinin yüksek benzerliğinin, kişilikteki daha yüksek benzerliklerle bağlantılı olduğunu göstermiştir. Bu bulgu, kullanılan bir dizi nöral aktivite göstergesinde ve beynin farklı bölgelerinde tutuldu. Çalışma 2’d benzer şekilde kişilik benzerliği arttıkça beyin yanıtlarının resimlere verilen elektroensefalografi yanıtının daha benzer olduğu görüldü.

Üstelik bu etki, cinsiyet, etnik köken, yaş ve siyasi ideolojideki benzerliği kontrol ettikten sonra bile devam etti.

Sonuçlar nasıl yorumlanıyor?

Çalışmanın yazarlarından Matz ve Cerf, “Çalışmayı özetlemenin en basit yolu, bireylerin dünyayı görme biçimlerinin kişilikleri tarafından diğer boyutlardan (yani cinsiyet, ırk, yaş, politik ideoloji vb.) daha fazla yönlendirildiğini öğrenmemizdir.” dedi.

“Yani, benzer kişiliklere sahip iki kişinin (örneğin, her ikisi de kolay uyum sağlayan bireyle), gelen uyaranları nasıl işledikleri, aynı cinsiyet, yaş, ırkı paylaşan iki kişinin uyaranları işleyişinden çok daha benzerdir. 50 yaşındaki uyumlu bir Cumhuriyetçi Siyah erkek, 24 yaşındaki uyumlu bir Demokrat Asyalı kadına, 50 yaşındaki uyumlu olmayan bir Cumhuriyetçi Siyah erkeğe kıyasla (gelen doğal uyaranları nasıl işlediğiniz konusunda) daha benzer.”

Matz ve Cerf, “Kişiliğin benzerliği yönlendirmede diğer özelliklerden çok daha güçlü olması gerçeği oldukça çarpıcı” dedi. “Aslında yaygın beklenti, insanların kişilikten ziyade siyasi ideolojilerine veya ırklarına dayanarak birbirlerine daha çok benzedikleridir çünkü kimlik politikalarının yanı sıra ırk, cinsiyet veya yaş grubu farklılıkları (yani, Millennial kuşak ile Y kuşağı) medyada sürekli olarak göze çarpıyor ve bu gruplar tarafından bölünmenin kritik olduğu izlenimini yaratıyor. Kişiliğin, bu grup değişkenlerini aşabileceğini öğrenmek oldukça beklenmedik bir durumdur.

İleriki çalışmalar nelere odaklanabilir?

Çalışma, kişilik ve beyin aktivitesi arasındaki önemli bir bağlantıyı vurguladı. Bununla birlikte, araştırmacılar, “çalışmalarının, kişilik benzerliğinin, uyaranların ortak bir yorumu yoluyla sinirsel senkronizasyonla bağlantılı olduğu hipotezini doğrudan test etmediğini” ancak bunun hakkında yalnızca dolaylı olarak çıkarımda bulunduklarını belirtmektedir. Ayrıca çalışma, nöral senkronizasyonun davranışsal sonuçlarını araştırmamıştır ve bu gelecekteki çalışmalarda ele alınmalıdır.

Araştırmacılar çalışmadaki uyaranlara dair, “Çalışma, nispeten düşük duygusal değerliğe sahip hareketsiz görüntüler üzerinde tespit edildi. Bazı içeriklerin kimlik özelliklerini (ırk, cinsiyet, siyasi ideoloji) kişilikten daha büyük bir düzeyde büyütmesi muhtemeldir. Örneğin, daha duygusal olan ve ırk kimliği kavramlarını hedef alan videolar göstermek, bu boyutun büyüklüğünü artırabilir.”

“Bu tür uyaranların son zamanlarda (ana akım medyada ve sosyal medyada) meşgul olduğumuz içeriğin çoğunluğunu oluşturduğuna ve bu nedenle psikolojik olanlardan ziyade kimlik parametrelerine dayanan yankı odalarına bölünmeyi artırdığına inanıyoruz. Bunu test etmedik, ancak bu bir sonraki sorumuz olabilir.”

Ayrıca, “içeriği yalnızca sinirsel sinyalleri kullanarak kişiliği ‘çözmek’ için kullanıp kullanamayacağımızı görmek yararlı olacaktır” diye eklediler. “Yani, bir kişiye bir kulaklık takın, içeriği görmelerini sağlayın ve sadece beyinlerinin diğer insanlarla gösterdiği hizalama seviyesine göre- psikolojik özelliklerinden bazılarını teşhis edip edemeyecekleri test edilebilir.”

Son olarak Matz ve Cerf, “Tüm bu fikirler, ele alınmamış açık sorular olsa da çalışmanın hala keşfedilmemiş olan bazı temel yönlerini açıklamak için bir sonraki adımı oluşturmada kritik önem taşımaktadır” ifadelerinde bulundular.

KAYNAKÇA:
– Vladimir Hedrih. (22 November 2022). Neuroimaging study uncovers a “striking” fact about personality and brain activity. Psyposts.
– Matz, S. C., Hyon, R., Baek, E. C., Parkinson, C., & Cerf, M. (2022). Personality similarity predicts synchronous neural responses in fMRI and EEG data. Scientific reports, 12(1), 1-13.