Nefret söylemi beynin empati tepkilerini köreltiyor

Yapılan nörogörüntüleme çalışmaları nefret söyleminin beynin empati tepkilerini körelttiğini ortaya koyuyor.

Polonya’da yapılan deneysel bir nörogörüntüleme çalışması, nefret söylemine maruz kalmanın beynin acı çeken diğer insanlarla ilgili hikayelere verdiği tepkiyi azalttığını ortaya koydu. Bu etki, hikâyede acı çeken kişinin grup üyeliğinden- katılımcılar gibi Polonyalı ya da Arap olmasından- bağımsız olarak mevcuttu. Çalışma Scientific Reports dergisinde yayımlandı.

Nefret söylemi nedir?

Nefret söylemi, ırk, etnik köken, din, cinsiyet, cinsel yönelim, engellilik veya diğer özelliklerine dayalı olarak bireylere veya gruplara yönelik ayrımcı, düşmanca veya önyargılı duygu ve düşüncelerin ifade edilmesini içeren bir iletişim biçimidir. Tipik olarak, hedef alınan bireyleri veya toplulukları küçük düşürmeyi, aşağılamayı veya bunlara karşı zarar veya şiddeti teşvik etmeyi amaçlayan saldırgan dil, hakaretler, basmakalıp ifadeler veya tehditler kullanılarak gerçekleştirilir.

Nefret söylemi şiddetle benzer etkiler yaratabiliyor

Nefret söylemi, ayrımcılığı, düşmanlığı ve hatta şiddet eylemlerini körüklediği için zararlı kabul edilmektedir. Toplumsal bölünmeye yol açabilir ve eşitlik ve çeşitliliğe saygı ilkelerinin altını oyabilir. Birçok ülkede savunmasız nüfusları korumak ve hoşgörüyü teşvik etmek amacıyla nefret söylemini yasaklayan yasa ve yönetmelikler bulunmaktadır.

Bireysel düzeyde, çevrelerinde nefret söylemine maruz kalan insanlar buna alışır. Bu da onların kendilerinin de aşağılayıcı bir dil kullanma ve diğer gruplara karşı başka ayrımcılık biçimlerine başvurma ihtimallerini artırır. Şiddete maruz kalmanın insanları şiddeti gözlemlerken duygusal olarak daha az duyarlı ve empatik hale getirmesine benzer bir şekilde, nefret söylemine maruz kalmanın da empatiyi azaltması mümkündür.

Nefret söyleminin beyine etkisi ne olabilir?

Çalışmanın yazarı Agnieszka Pluta ve meslektaşları durumun gerçekten böyle olup olmadığını araştırmak istedi. Nefret söylemine maruz kalmanın, beynin diğer insanların deneyimleri hakkındaki bilgileri işlemek için gerekli olduğu düşünülen bölgelerindeki, yani anterior singulat korteks ve anterior insuladaki aktiviteyi azaltacağını varsaymışlardır.

Ayrıca, başkalarının duygu ve deneyimlerini anlamak ya da zihinselleştirmek için hayati önem taşıyan birbirine bağlı beyin bölgelerinden oluşan bir ağ olan zihin teorisi ağının aktivitesinde de bir düşüş öngörmüşlerdir. Bu durum özellikle katılımcılar kendi grupları dışındakilerin acı çektiğini gözlemlediklerinde geçerli olacaktı. Bu ağ temporoparietal kavşak, precuneus, posterior superior temporal sulkus, medial prefrontal korteks ve temporal kutupları kapsamaktadır. Araştırmacılar ayrıca, nefret söylemine maruz kalmanın, kişinin grup kimliğine bakılmaksızın, bir başkasının acısını gözlemlerken acıyla rezonansa giren bölgelerdeki aktiviteyi azaltmasını bekliyorlardı.

Çalışmaya yaş ortalaması 24 olan 32 Polonyalı yetişkin dahil edilmiştir. Bunlardan 18’i kadındı ve hiçbiri herhangi bir nörolojik ya da psikiyatrik durum bildirmemişti. Deney için katılımcılar eşit olarak iki gruba ayrıldı.

Bir grup katılımcı, Avrupa’da Araplara, Müslüman göçmenlere ve mültecilere yönelik nefret içerikli yorumları, diğer grup ise güncel sosyal meseleler hakkında nispeten tarafsız yapılan yorumları izlemiştir.  Her bir yorum grubu, sayfa başına ortalama 3 yorum olmak üzere 5 sayfadan oluşmuştur. Katılımcılar yorumları 3 buçuk dakika boyunca izlemiştir.

Bunun ardından katılımcılar, hikayelere uygun olarak seçilen kişilerin (Faslı veya Kafkasyalı yetişkin erkekler) isimleri ve yüzleri eşliğinde hikayeler okudukları anlatı temelli bir acı empati görevini tamamladılar. Hikayeler ya acı verici olayları ya da nötr olayları tasvir etmiştir. Kahramanlar Arap ya da Polonyalı olarak tanımlanmıştır.

Bu görevleri yerine getirirken katılımcılara fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme yapılmıştır. Görevlerden önce katılımcılar siyasi ideoloji değerlendirmelerini tamamlamışlardır.

Empati düzeyi benzer ama beyinde değil

Sonuçlar, katılımcıların acı çekmeyen hikâye kahramanları için çok az empati bildirdiklerini göstermiştir. Acı çektiği belirtilen hikâye kahramanlarına ise çok daha fazla empati duymuşlardır. Katılımcılar, acı çektiği belirtilen Polonyalı ve Arap kahramanlar için benzer düzeyde empati bildirmişlerdir. Ayrıca, nefret içerikli yorumlara maruz kalan katılımcılar, nötr yorumlara maruz kalan katılımcılarla benzer düzeyde empati bildirmiştir.

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme sonuçları, katılımcılar acı verici hikayeler okurken anterior singulat korteks, anterior insula, pre- ve postcentral girus, talamus, kaudat, ek motor korteks, orbitofrontal korteks, bilateral frontal kutup ve beynin serebellar vermis bölgelerinde artan nöral aktiviteye (daha yüksek BOLD sinyalleri) işaret etmiştir. Bu aktivite, daha önce nefret içerikli yorumlar okuyan katılımcılarda nötr yorumlar okuyan katılımcılara göre daha düşüktü.

Bu bölgelerdeki beyin aktivitesi, katılımcılar acı veren hikayeleri okuduklarında, acı vermeyen hikayeleri okuduklarından daha yüksekti. Daha ileri analizler, hikâyenin kahramanının etnik kökeninin bu tepkileri etkilemediğini göstermiştir.

Çalışmanın yazarları, “Sonuçlar, yaklaşık çeyrek saat bile olsa nefret söylemine maruz kalmanın, kahramanın grup üyeliğinden (Polonyalı veya Arap) bağımsız olarak, başkalarının acısıyla karşı karşıya kalındığında zihinselleştirme (rTPJ) ile ilgili bölgedeki BOLD tepkisini azaltarak beyin tepkisini etkilediğini göstermektedir” dedi.

Çalışma, nefret söyleminin birey üzerindeki etkilerinin bilimsel olarak anlaşılmasına önemli bir katkı sağlamaktadır. Bununla birlikte, dikkate alınması gereken sınırlılıkları da vardır. Özellikle, katılımcı sayısı düşük ve gençlerden oluşuyordu. Ayrıca, siyasi tutumları ve eğitimleri de çok az çeşitlilik göstermektedir. Daha büyük ve daha çeşitli birey grupları üzerinde yapılacak bir çalışma eşit sonuçlar vermeyebilir.

KAYNAKÇA:
– Psy Post (27.09.2023). Neuroimaging study reveals hate speech dulls brain’s empathy responses.
– Pluta, A., Mazurek, J., Wojciechowski, J. et al. Exposure to hate speech deteriorates neurocognitive mechanisms of the ability to understand others’ pain. Sci Rep 13, 4127 (2023).