Zihnimizle gençleşmek mümkün mü? 1979’daki çarpıcı deney!

Zamanı geriye almak sadece bilim kurgu filmlerinde mi mümkün? Psikoloji araştırmaları bu konuda düşündürücü ipuçları veriyor.

Zamanı geriye almak bilim kurgu mu, psikoloji mi?

1979 yılında Harvard Üniversitesi’nde zihin-beden ilişkisini çalışan psikoloji profesörü Ellen Langer, yaşlı bireylerin kendilerini psikolojik olarak genç hissetmelerini sağlayacak bir deney gerçekleştirdi.

Deneyin tasarımı

Deneyde 70 yaşlarındaki sekiz erkek, neredeyse tüm kronik rahatsızlıklara sahipti. Langer, onları sanki 1959 yılında yaşıyormuş gibi bir eve yerleştirdi. Evdeki eşyalar, radyolar, televizyon ve müzikler tamamen 1950’ler tarzındaydı. Katılımcılardan geçmişi sadece hatırlamaları değil, o dönemi gerçekten “şimdi” yaşıyor gibi davranmaları istendi.

Sonuçlar: Zihin-beden etkileşimi

Bir hafta süren bu deneyin sonunda sonuçlar şaşırtıcıydı: Katılımcılar psikolojik olarak gençleşmiş hissetti. Fiziksel olarak da etkiler görülüyordu; fıtığı olan bazı katılımcılar ağırlık kaldırabiliyor, günlük aktivitelerini çok daha rahat yapabiliyordu. Hatta deneyden sonra çekilen fotoğraflarda, daha genç göründükleri fark edildi.

Langer deneyle ilgili şunları söylüyor:

“Sağlık, hastalığın yokluğundan daha fazlasıdır. Gereksiz sınırlamaların nedeni zihniyetlerimiz olabilir.” (Langer, 2009).

Çalışmanın tekrarı: 40 yıl sonra bilimsel protokol

Yaklaşık kırk yıl sonra, Ellen Langer ve çalışma arkadaşlarının geliştirdiği “Yaş Almak Zihindedir: Zihinsel Yaşlanmayı ‘Zamana Karşı’ Psikolojik Bir Müdahaleyle Yeniden Canlandırmaya Yönelik Çalışma Protokolü” başlıklı ve BMJ Open’da 2019’da yayımlanan protokol (Pagnini vd., 2019)., 1979’daki öncü deneyin bilimsel standartlarda yeniden sınanmasına zemin hazırlamaktadır.

Bu yeni tasarım, katılımcıların rastgele gruplara ayrılması, aktif kontrol grubu barındırması ve uzun dönem takip ölçümleriyle özgünlük taşımaktadır. Çalışma, yaşlanmayı yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal bir olgu olarak ele almakta; zihinsel çerçevenin yaşlılık deneyimini nasıl şekillendirebileceğini modern bilimsel yöntemlerle ortaya koymayı hedeflemektedir.

Geçmiş ve geleceği beyinde şekillendirmek

Bu deney, yaşımızın yalnızca bir sayı olduğunu ve zihnimizin sınırlarını doğru kullanırsak fiziksel ve psikolojik sağlığımızı doğrudan etkileyebileceğimizi göstermektedir. Peki, geçmişi “şimdi” gibi yaşayarak gençleşmek mümkünse, geleceği de bu şekilde şekillendirebilir miyiz? Uzmanlar, gelecekte olmasını istediğimiz şeyleri tıpkı Langer’ın deneyindeki gibi “şimdi varmış gibi” yaşamanın, motivasyon ve başarıyı artırabileceğini belirtmektedir.

Sonuç olarak, Ellen Langer’ın çalışmaları bize zihnin yalnızca yaşlanmanın bir seyircisi değil, aynı zamanda onun seyrini değiştiren güçlü bir aktör olduğunu hatırlatmaktadır.

KAYNAKÇA:
– Pagnini, F., Bercovitz, K., Phillips, D., & Langer, E. (2019). Ageing as a mindset: a study protocol to rejuvenate older adults with a counterclockwise psychological intervention. BMJ Open, 9(7), e030411.
– Langer, E. (2009). Counterclockwise: Mindful Health and the Power of Possibility. Ballantine Books.