Elektrofizyolojik yöntemlerle depresyon tedavisinin takibi

Depresyon, dünyada en yaygın görülen psikiyatrik bozukluklardan biridir ve bireylerin yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürebilir.

Tedavi seçenekleri arasında psikoterapi ve farmakoterapi bulunmakla birlikte, her hasta bu yaklaşımlardan eşit derecede fayda görmemektedir. Bu nedenle, tedaviye yanıtın erken dönemde öngörülebilmesi, hem zaman kazandırmakta hem de kişiselleştirilmiş tedavi planlarının oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.

Elektrofizyolojik yöntemlerle depresyon tedavisinin takibi: EEG ile tedaviye yanıtın izlenmesi

Son yıllarda, depresyon tedavisinin izlenmesinde elektroensefalografi (EEG) gibi non-invaziv yöntemler öne çıkmaktadır. EEG, beyin dalgalarındaki elektriksel aktiviteleri kaydederek bireyin ruhsal durumuna dair ipuçları sunar. Özellikle alfa ve beta dalgalarının spektral gücü, depresyonun seyrini ve tedaviye yanıtının izlenmesinde kritik rol oynayabilir.

EEG ile elde edilen bulgular, genel olarak iki farklı biyobelirteç kategorisinde değerlendirilir: Trait (kalıcı/kişilik özelliğine bağlı) ve State (durumsal/geçici). Trait belirteçler, bireyin hastalığa yatkınlığını yansıtırken, state belirteçler mevcut semptomlarla ilişkili ve tedaviyle değişebilen dinamik yapılardır.

Araştırmalar, frontal alfa asimetrisinin depresyona yatkınlıkla ilişkili bir trait belirteç olabileceğini gösterirken, tedavi sürecinde alfa ve beta bantlarında gözlenen değişikliklerin state belirteç olabileceğini ortaya koymaktadır. Örneğin, tedaviye olumlu yanıt veren bireylerde zamanla posterior alfa gücünde artış ve frontal beta aktivitesinde normalize edici bir seyir gözlemlenmektedir. Buna karşılık, tedaviye dirençli olgularda bu değişimler ya görülmemekte ya da belirgin düzeyde olmamaktadır.

Bu bulgular, EEG’nin sadece tanıya yardımcı bir araç olmadığını, aynı zamanda tedavi sürecinde de aktif bir izleme aracı olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Özellikle, erken dönemdeki EEG değişimleri sayesinde, tedaviye yanıt verecek hastaları önceden belirlemek mümkün olabilir. Bu da hem hastanın gereksiz ilaç yan etkilerine maruz kalmasını önler hem de tedavi sürecini daha verimli hale getirir.

Sonuç olarak, depresyon tedavisinde EEG’nin dinamik kullanımı, biyobelirteç temelli kişiselleştirilmiş psikiyatri anlayışına katkı sağlamaktadır. Gelecekte yapılacak çalışmalar, EEG verilerinin diğer biyolojik ve klinik göstergelerle entegrasyonunu sağlayarak, daha çok hasta grubuna uygulanabilir hale gelmesini sağlayabilir.

KAYNAKÇA:
– Olbrich, S., & Arns, M. (2013). EEG biomarkers in major depressive disorder: discriminative power and prediction of treatment response. International review of psychiatry (Abingdon, England), 25(5), 604–618. DOI: 10.3109/09540261.2013.816269.
– Baskaran, A. (2016). The Comparative Effectiveness of EEG Biomarkers in Antidepressant Response and Illness Prediction in Major Depressive Disorder. Queen’s University.