Farklı zamanlar, benzer melodiler

Ders çalışırken ne tarz müzikler dinlersiniz? Ya da geceleri uykuya dalmak için? Peki, farklı zaman dilimlerinde neden benzer müzik türlerini seçtiğinizi hiç merak ettiğiniz oldu mu? Çünkü her iki durumda da hem uyku hem ders esnasında dinlediğimiz müziklerin oldukça benzer olduğu görülmektedir.

Danimarka’da bulunan Aarhus Üniversitesi’nde Spotify yayın hizmetinden alınan verileri analiz eden yakın tarihli bir araştırmaya göre, insanların ders çalışırken ve uyurken dinledikleri müzik, genelde dinledikleri müzik türlerinden daha fazla benzerlik göstermektedir.

Bu çalışmada araştırmacılar, iki müzik türünü parçalara, türlere ve ses özelliklerine göre karşılaştırmak için hem niteliksel hem de niceliksel analiz kullanmışlardır. Sonuçlar insanların bu durumlara eşlik ederken benzer müzik türlerini kullandıklarını göstermektedir.

Araştırmacılardan doktora öğrencisi olan Rebecca Jane Scarratt’a göre ders çalışmak ve uyumak için tercih edilen müzikler pek çok açıdan benzer özellikleri paylaşmaktadır. Bu benzerlik müziğin hoş ama rahatsız edici olmayan bir atmosfer yaratma potansiyelinden faydalanarak bireylerin ders çalışmaya odaklanmalarına ve rahat uyumalarına katkı sağlama istekleridir.

Birçok çalma listesini analiz eden araştırmacılar her iki durumda da dinlenen müzik türlerinin yavaş tempo ve tekrarlayan kalıplar gibi benzer özellikleri paylaştığını; en yaygın türlerin pop, lo-fi, klasik ve ambiyans türü müzikler olduğunu gördü.

Bu benzerlikler beyinde bu tür müziklerin oluşturabileceği beklenen sakinleştirici ve rahatlatıcı etkilere bağlanabilir. Dinlenen müziklerdeki yavaş temponun ve tekrar eden kalıpların kalp atış hızı ve stresi azaltmaya yardımcı olarak hem uyku hem ders süreçlerine uygun bir zemin oluşturabileceği düşünülmektedir.

Çalışmadan elde edilen istatistiksel veriler ışığında müzik parçasının yansıttığı duygusal tonu ve ruh halini ifade eden “yüksek seslilik”, ”enerjik”, “valans” gibi kavramların uyku ve ders verilerinin genel zaman dilimlerinden elde edilen veri kümeleri arasında farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Bu veriler aynı zamanda ders çalışma ile uyku sürecinden alınan veriler kıyaslandığında büyük bir farkın olmadığını da göstermektedir.

Rebecca’ya göre bu bulgular farklı aktiviteler esnasında kullandığımız müziği karşılaştıran ve müziğin hem bilişsel hem duygusal durumlarımızı nasıl etkilediğinin daha iyi anlaşılmasına yol açabilecek yeni bir araştırma akımının başlangıcı olabilir. Bulgular ayrıca, müziğin teoride nasıl kullanıldığı ile pratikte/gerçekte nasıl kullanıldığı arasındaki farka da ışık tutmaktadır.

KAYNAKÇA:
– Rebecca Jane Scarratt, Ole Adrian Heggli, Peter Vuust, Makiko Sadakata. Music that is used while studying and music that is used for sleep share similar musical features, genres and subgroups. Scientific Reports, 2023; 13 (1) DOI: 10.1038/s41598-023-31692-8.