Psikopati ve duygusal farkındalık

Psikopatik eğilimlerin, düşük duygusal farkındalık seviyeleri ile ilişkili olma eğiliminde olduğunu ortaya çıkaran bir araştırma gerçekleştirildi.

PLOS One’da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre psikopatik eğilimler, düşük duygusal farkındalık seviyeleri ile ilişkili olma eğilimindedir. Bununla birlikte, bu olumsuz ilişki, yaşamın erken dönemlerinde sıkıntı yaşayan bireyler arasında en güçlüsüdür. Bulgulara bir farklılık daha ekleyen yeni araştırma, araştırılan bireylerin bir alt kümesinin hem yüksek psikopati hem de yüksek düzeyde duygusal farkındalık sergilediğini gösteriyor.

Psikopatinin arkasındaki psikolojik mekanizmaları anlamak, tanı ve tedavinin iyileştirilmesine yol açmanın yanı sıra psikopatik özelliklerle ilişkili suç ve şiddet içeren davranışları önlemek için kamu güvenliği stratejilerini bilgilendirebilir. Belirsiz kalan bir alan ise, psikopati ve sosyo-duygusal yetenekler arasındaki ilişkidir.

İki farklı psikopati tablosu

Çalışma yazarı Dr. Ryan Smith, “Sık sık psikopatili bireylerin iki farklı tanımını duyarsınız: Birincisi bu bireyler, çekici ve manipülatif olarak tasvir edilirler. Böyle bireylerin, insanların duygu ve düşünceleri konusunda farkındalığın bulunduğu ve bunların nasıl sömürüleceğine dair bir tür metodik düşünceler geliştirmesini gerektiriyor. Öte yandan bu bireyler; dürtüsel, bencil ve başkalarının duygularına karşı duyarsız olarak da ikinci bir tanım alıyorlar.”

“Bu iki tanımı bir araya getirdiğinizde, biraz tutarsız görünüyor. Yani bu bireylerin, başkalarının duygularına ilişkin hem yüksek hem de düşük farkındalığa sahip olmalarını beklemek açık değil. Çocukluk deneyimlerinin bu farklı özellikleri etkileyebileceğini de düşünebilirsiniz. Bu nedenle, çalışmamız bu soruları cevaplamaya yardımcı olmak için tasarlandı.”

Çalışma için, 177 lisans öğrencisinden Duygusal Farkındalık Düzeyleri Ölçeği ve Triarşik Psikopati Ölçeği’ni doldurmaları istendi.

Duygusal farkındalık düzeyi

Duygusal Farkındalık Düzeyleri Ölçeği, duygusal farkındalık için yaygın olarak kullanılan bir değerlendirme aracıdır. Bireyin kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlama ve tanımlama yeteneğini değerlendirir. Katılımcılara iki kişiyi içeren 10 senaryo sunulur ve ilgili duyguları tanımlamaları istenir. Puan, duyguları tanımlamak için kullanılan kelimelerin türüne göre belirlenir.

Psikopati düzeyi

Triarşik Psikopati Ölçümü, bireylerden psikopatinin üç boyutuyla ilgili bir dizi ifadeye katılmalarını isteyen bir kişisel bildirim anketidir: düşük kaygı, yüksek özgüven, risk alma isteği, empati ve suçluluk duygularının eksikliği, kişisel kazanç için başkalarını sömürme eğilimi, kabalık ve zayıf davranış kontrolü ve gelecek için planlama eksikliği ile karakterize edilen disinhibisyon ölçülmektedir.

Katılımcılar ayrıca, yaşamın erken dönemindeki ihmal ve istismar gibi olumsuz çocukluk deneyimlerinin değerlendirmelerini de tamamladılar.

Her psikopatide duygusal farkındalık eksik değil

Araştırmacılar,

• Yüksek düzeyde psikopatik özellikler ile düşük duygusal farkındalık arasında bağlantı olduğunu,
• Bu bağlantının, çocuklukta sıkıntı yaşayan kişilerde daha güçlüyken, bazı durumlarda, sıkıntı yaşamamış kişilerde ilişki olmadığını,
• Yüksek psikopati puanına sahip bireylerin yaklaşık yarısının, yüksek düzeyde duygusal farkındalığa sahip olduğunu,
• Bu durumun da yüksek psikopatiye mutlaka düşük duygusal farkındalığın eşlik etmediğini gösterir.

Smith ve meslektaşları, psikopatinin belirli boyutlarını incelerken, duygusal farkındalık puanlarının, kabalık ve çekingenlikle ilişkili olduğunu, ancak cesaretle ilişkili olmadığını buldular.

Birincil ve ikincil psikopati

Çalışmanın sonuçları bireylerin bazı özelliklerinin birincil psikopatiyle diğerlerinin ikincil psikopatiyle ilişkili olduğunu gösteriyor. Bunlardan cesaret; psikopatinin birincil yönü olan baskınlık, ikna etme, sosyal güvence, dayanıklılık ve gözü peklik özellikleriyle ilişkilendirilmiştir. Buna karşılık kabalık; psikopatinin ikincil yönü olan saldırganlık, dürtüsellik, sorumsuzluk ve muhaliflik özellikleriyle ilişkili bulunmuştur.

Dr. Smith sonuçlar hakkında, “Asıl çıkarım, birden fazla psikopatik birey türü olmasıdır” dedi. “Psikopatik kişiliklere sahip bazı bireyler, çocuklukta istismar ve ihmal gibi erken travma nedeniyle bu özellikleri geliştiriyor gibi görünüyor. Bu durum, genellikle ‘ikincil psikopati’ olarak adlandırılır. Çalışmamızda, ikincil psikopati tablosuna uyan bireylerde daha yüksek psikopatik eğilimler, daha düşük duygusal farkındalıkla bağlantılıydı. Bu kişiler ayrıca psikopatinin daha dürtüsel, düşüncesiz bileşenlerini gösterme eğilimindeydiler.”

“Ancak psikopatik özelliklere sahip olan ve erken istismar veya ihmal yaşamamış başka bir grup daha vardı – bu tablo genellikle “birincil psikopati” olarak adlandırılır. Bulgularımız birincil psikopati tablosuna uyan bireylerin çoğunun duygusal farkındalık ölçümlerinde yüksek puanlar aldığı görüldü. Başka bir deyişle, birincil psikopati grubunda daha yüksek psikopati puanları, ikincil psikopati grubunun aksine, düşük duygusal farkındalıkla ilişkili değildi.”

Hapishanedeki psikopatili bireyler kimler?

Dr. Smith, “Sonuç olarak, tüm psikopatili bireyleri aynı olarak düşünmemek daha doğru olur. Bu bireylerin bazıları yüksek farkındalığa sahip olup genellikle yaşamda başarılı bir şekilde işlev görürken, diğerleri daha düşük farkındalık gösterip hapishane popülasyonunda gördüğümüz bireyler olma olasılığı daha yüksek olabilir. Çalışmamız bu farkın doğasına biraz daha ışık tutuyor.” ifadelerinde bulundu.

Son olarak çalışmanın bazı eksiklikleri olduğunun altını çizen Dr. Smith, Çalışmamızla ilgili akılda tutulması gereken bir husus, Triarşik Psikopati Ölçeğidir. Bu, genellikle psikopatik eğilimleri değerlendirmek için kullanılır, ancak bir teşhis aracı değildir. Klinik psikopatili bireyler arasında sonuçların farklı olması mümkündür. Ancak çalışma ile ilgili en önemli uyarı, katılımcıların bir üniversite çevresinden toplanmış olmasıdır” dedi. “Birçoğu psikopati ölçümlerinde yüksek puan alsa da aynı sonuçları, yüksek düzeyde psikopatiye sahip bireyleri de içerebilecek mahkumlar veya acımasız kurumsal liderlik pozisyonları gibi diğer gruplarda görüp görmeyeceğimizi henüz bilmiyoruz. Gelecekteki çalışmaların, bunu anlamak için yaptığımız şeyi bu diğer gruplarda tekrar etmesi gerekecek.” ifadelerinde bulundu.

KAYNAKÇA:
– Eric W. Dolan (13.02.2023). Study helps untangle the complicated relationship between psychopathy and emotional awareness. PsyPost.
– Smith, R., Chuning, A. E., Tidwell, C. A., Allen, J. J., & Lane, R. D. (2022). Psychopathic tendencies are selectively associated with reduced emotional awareness in the context of early adversity. Plos one, 17(12), e0277475.