Nöropsikolojik Değerlendirme – I
Nöropsikolojik değerlendirme, idrak etme ve davranışlar arasındaki ilişkiyi açıklar. Nöropsikolojik testler aracılığıyla zihinsel beceriler ölçülür; dikkat, hafıza, hesap yapma, dil becerileri, planlama, soyutlama, yargılama, vb. Sıklıkla, geriatri hastalarına uygulanmaktadır.
Nöropsikolojik değerlendirme, tanı koyma, hastalığın ilerleyişini takip etme, araştırma yapma vb. amaçlar için kullanılabilir. Uygulanacak olan nöropsikolojik testler hastadan hastaya farklılık gösterebilir; yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve hastalığın tipi gibi değişkenler hangi testlerin uygulanacağını belirler. Hastaya hiçbir zaman tek test uygulanmaz, değerlendirme sonucu farklı testlerle desteklenir.
Ülkemizde uygulanan nöropsikolojik testler üç ana başlık altında toplanır:
- Tarama Testleri ve Kısa Demans Bataryaları
- Davranış Envanterleri ve Duygu Durum Testleri
- Kognitif İşlevleri Değerlendiren Testler
Nöropsikolojik değerlendirme – I yazımızda ilk iki başlık (Tarama Testleri ve Kısa Demans Bataryaları ve Davranış Envanterleri ve Duygu Durum Testleri) özetlenecektir.
Tarama Testleri ve Kısa Demans Bataryaları
- Mini Mental Durum Muayenesi Testi
- Blessed Kısa Oryantasyon-Bellek-Konsantrasyon Testi
- Gökmen Kısa Kognitif Muayene Testi
- Alzheimer Hastalığını Değerlendirme Ölçeği
Bu gruptaki testler, özellikle demans ve Alzheimer için, kognitif (idrak etme ile ilgili) bozuklukları derecelendirme amacıyla kullanılır.
Davranış Envanterleri ve Duygu Durum Testleri
- Nöropsikiyatrik Envanter
- Frontal Davranış Envanteri
- Frontal Sistem Davranış Envanteri
- Geriatrik Depresyon Ölçeği
Bu gruptaki ölçekler demanslı hastaların davranışsal bozukluklarını rapor etmektedir. Nöropsikiyatrik Envanter ve Frontal Davranış Envanteri hasta yakınına uygulanır; Frontal Sistem Davranış Envanteri hem hastaya hem yakınına uygulanır. Bu envanterler aracılığı ile hezeyanlar, halüsinasyonlar, kaygı, dikkatsizlik, öfke, saldırganlık, aşırı mutluluk gibi psikolojik işaretler dışında iştahta artma/azalma, anormal motor aktiviteleri, anormal uyku/gece halleri, öz bakım ihmali ve istifleme gibi davranışsal sinyaller de değerlendirilir. Geriatrik Depresyon Ölçeği ise hastanın kendisine uygulanır; duygu durum değişimi, huzursuzluk, hareketsizlik, rahatsız edici düşünceler ve geçmiş / şimdi / gelecekle ilgili olumsuz yargılar değerlendirilir. Kişinin depresyon puanı yaşının ileri olması değerlendirilerek ölçülür.
Kaynak:
Işık, A. T. & Tanrıdağ, O. (2009). Geriatri Pratiğinde Demans Sendromu. İstanbul: SOM Kitap.
Kumral, E. (2014). Klinik Nöropsikoloji ve Nöropsikiyatri. İstanbul: Güneş Tıp.
Bizi takip edin: