Borderline Kişilik Bozukluğu (BKB) ve yansıtılmış terk edilme

Borderline Kişilik Bozukluğu (BKB) semptomlarından mustarip bireylerde belirgin bir terk edilme korkusu sıklıkla bulunur. Bu genellikle terk edilmekten kaçınmak için zorlayıcı çabalara sebep olur.

Bu çabalar, genellikle manipülatif davranışların yanı sıra, ilişkilere zarar veren ve terk edilme şansını artırıp sevdiklerini kendinden uzaklaştıran davranışları da içerir. Sevilenler genellikle terk etmekle haksız yere suçlandıkları için ilişki içinde kendilerini savunmaya geçebilirler. BKB semptomları olan bireylerin duygularını başkalarına yansıtma eğilimi, terk edilme deneyimlerinin bir kısmını veya tamamını açıklayabilir.

Yansıtılmış terk edilme

Yakın ilişkilerde, BKB semptomu olan bireyler duygularını sevdikleri insanlara yansıtırlar.  Terk edilme korkusunun sevilen kişiye yansıtılması ise sevdiklerinin her an onu terk etmeyi planladığından şüphelenmelerine neden olur. Bu, BKB semptomu olan kişinin, terk edilmenin yakın olduğuna dair kanıt aramasına ve her etkileşimi terk edilme bağlamında incelemesine neden olur. Genellikle ya sevdiklerini kendilerine daha fazla ilgi göstermeleri için manipüle etmeye çalışarak ya da beklenen reddedilme karşısında öfkeyle saldırarak tepki verirler. Bu durum genellikle sevilen tarafın, BKB semptomları olan kişi tarafından saldırıya uğramış hissettirir ve sevilen kişinin savunmaya geçmesine neden olur. Bu savunmaya geçme durumu, BKB semptomları olan kişinin terk edilmekten daha fazla korkması demektir. Aşağıda konuyla ilgili bir vaka sunulmuştur.

Vaka

Borderline Kişilik Bozukluğu semptomları olan DD babasını manipüle ederek onu terk etmeyeceğine dair güvence arar. DD her gece uyumadan önce babasını aramak istediğini babasına iletir. Babasının buna neden ihtiyaç duyduğunu sorduğunda, bu soruyu bir reddetme olarak algılayarak bu isteğinin bir sorun yarattığını düşünür. DD terk edilme korkusu yüzünden babasını yanlış anlamıştır. Baba DD’ye kendini açıklayıp devamında sebebini tekrar sorduğunda DD yalnızlık duygusundan söz eder. Baba her gece müsait olamayabileceğini fakat müsait olduğu vakitlerde telefona cevap vereceğini söylediğinde ise DD yeterince önemsenmediği çıkarımında bulunur ve bunu saldırgan bir tavırla babasına yansıtır. Bu noktada, Baba DD’nin bağırmasını durdurmak için telefonu kapatır. DD, babasının telefonu kapatmasının, onu herkes gibi terk edeceği korkusunun bir teyidi olarak algılar.

Burada DD, terk edilme korkusunu babasına yansıtarak babasını her gece onunla konuşmak için manipüle etmeye çalışmasına neden oldu. Her gece müsait olmayı kabul etmediğinde ise babasına saldırganca davranış gösterdi. Bu durum bir tür kendini gerçekleştiren kehanete sebep oldu. Yansıtılmış terk edilme ile gerçek terk edilme arasında ayrım yapabilme yeteneği hem DD’ye hem de babasına ilişkilerini geliştirmek ve iyileştirmek için yeni araçlar sunabilir.

DD için çözümler

BKB ile ilişkili duygusal düzensizlik, hastaların duygularını çok güçlü bir şekilde deneyimlemelerine neden olarak onları düzenlemeyi daha zor hale getirir. Düzensizliğin zorluğunun bir parçası olarak, duyguları kaynaktan kopar ve diğer insanlara bağlanır, bir başka ifadeyle yansıtmaya neden olur. BKB semptomları olan bireylerde, terk edilme korkusu veya yalnız kalma korkusu hissetmelerine neden olan duygular, her zaman başkalarıyla ilişkileri ile ilgili de değildir. Bu duygular içeriden gelebilir, ancak başkalarına yansıtıldığında çatışmaya ve kafa karışıklığına neden olur.

Çözüm #1: Yansıtılmış terk etmeyi gerçek terk etmeden ayırın

Yansıtılmış terk edilmenin gerçek terk edilmekten nasıl ayırt edileceği beceresi, BKB semptomları olan bireylerin ilişkilerini geliştirmek için faydalı çözümler sağlar. Yukarıdaki senaryoda DD, bu duygulara göre hareket etmeden önce olası yansıtma için terk edilme duygularını incelemeyi öğrenebilir. Yukarıdaki örnekte, DD babasıyla ilişkisini gözden geçirip babasının onu tamamen reddetmek yerine ihtiyacının bir kısmını vermeye çalıştığını anlayabilir.

Çözüm #2: Başkalarından taleplerde bulunmak yerine ihtiyaçları tartışın

DD, terk edilme korkusunun babasının davranışından değil, kendi güvensizliğinden kaynaklandığını anlayınca, babasının kısmi de olsa ilgisinden yararlanabilir. Babasının telefonu açamadığı gecelerde ise arayabileceği başka birini bulabilir. Ya da korktuğunda kendini teselli etmeyi öğrenebilir ve bunların geçici olduğunu bilerek bu duygulara karşı daha hoşgörülü olabilir.

Baba için çözümler

Çözüm 1: Kişisel olarak almayın

DD gibi babanın da gerçek terkedilme ile yansıtılmış terk edilmenin nasıl ayırt edileceğini öğrenmesi gerekecek. Bunu yapabilmesinin bir yolu, babanın istemeden dahi olsa DD’nin terk edilme olarak kabul edilebileceği şekilde hareket edip etmediğini gözden geçirmesidir. Baba, DD’nin kardeşi veya erkek arkadaşı gibi başkalarıyla da terk edilmeyle ilgili benzer sorunları olup olmadığını da görebilir.

Çözüm #2: Geri yansıtma

Baba, yansıtılmış terk edilme korkusunu belirledikten sonra, onun hissini doğrulayarak yansıtmayı iade edebilir. Örneğin böyle bir durumda babanın tepkisi şöyle olabilir,

Baba: DD Yalnız olmaktan korktuğunu anlıyorum ve elimden geldiğince müsait olmaya çalışacağım. Seni seviyorum ve sana yardım etmek istiyorum.

Sonuç olarak, hastalığın yıkıcı gücünü yenmek için en iyi sonuçlar, BKB semptomları olan bireylerin sevdikleriyle beraber çalıştıklarında ortaya çıkar.

KAYNAK:
– Daniel S. Lobel, (August 28, 2022), “Borderline Personality Disorder And Projected Abandonment”. Psychology Today.