Uyku EEG’si nedir?

Uyku EEG’si (Elektroensefalogram) beynin uyku sırasında elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Bu test, beyin dalgalarının farklı frekanslarını kaydetmek için kullanılır ve uykunun farklı evrelerini anlamak için kritik öneme sahiptir.

Uyku EEG’si, uyku laboratuvarlarında polisomnografi adı verilen daha geniş bir uyku çalışmasının bir parçası olarak yapılabilir. EEG cihazları uyku sırasında beyin aktivitesini ölçerken, aynı zamanda diğer parametreler de izlenir (örneğin göz hareketleri, kas tonusu, solunum).

Uyku EEG’si nasil çekilir?

Hazırlık: Hastanın başına elektrotlar yerleştirilir. Bu elektrotlar beyin dalgalarını algılayan küçük sensörlerdir.
Kayıt: Hasta uykuya dalarken, bu elektrotlar beyin aktivitesini kaydeder. EEG, uykunun farklı evrelerindeki (örneğin NREM ve REM) beyin dalgalarını izler.
Süreç: EEG genellikle tüm gece boyunca çekilir, böylece tüm uyku döngüleri gözlemlenebilir.

Taşınabilir cihazlarla çekmek mümkün mü?

Son yıllarda taşınabilir EEG cihazları gelişmiştir. Bu cihazlar, profesyonel klinik ekipmanlardan daha az elektrota sahip olabilir ve evde kullanım için tasarlanmışlardır. Bununla birlikte, daha detaylı ve kesin sonuçlar için hala laboratuvar ortamında yapılan polisomnografi testleri önerilir. Öte yandan taşınabilir cihazların, özellikle uyku apnesi ve nörodejeneratif rahatsızlıkların teşhisinde yardımcı olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Kliniğimizde bulunan taşınabilir uyku EEG’si cihazı sayesinde danışanların kendi evlerinde uyku EEG’si başarıyla kaydedilebilmektedir.

Uyku EEG’siyle ne ölçülür?

REM Latansı: Kişinin uykuya daldıktan sonra REM (Rapid Eye Movement) evresine geçme süresi. Bu, uyku bozukluklarının teşhisinde önemlidir.
Delta Dalgaları: Derin uyku (NREM evresi) sırasında ortaya çıkar. Delta dalgalarının varlığı, vücudun dinlenme ve iyileşme sürecinde olduğunu gösterir.
Beta ve Alfa Dalgaları: Uyanıkken veya hafif uykuda daha baskın olan bu dalgalar, uykunun başlangıcında ve uyanıklık sırasında ölçülür.
Spindles ve K-kompleksleri: NREM 2 evresinde görülen kısa ve yoğun beyin aktiviteleridir. Uyku kalitesi ve bazı bozuklukların teşhisinde önemlidir.
Uyanıklık ve Mikro Uyanmalar: Uyku sırasında bilinçsiz uyanma anları.
Uyku Döngüleri: NREM ve REM döngüleri boyunca beyinde meydana gelen aktiviteler izlenir.

Hastalık teşhisinde ve tedavisinde kullanımı

Uyku EEG’si, uyku bozukluklarını teşhis etmekte kritik bir rol oynar:

Uyku Apnesi: Uykuda solunumun durduğu bu bozuklukta EEG, uykunun kalitesini ve hangi evrede apnenin meydana geldiğini tespit edebilir.
Narkolepsi: Kişinin uykuya aniden dalmasına neden olan bu rahatsızlık, EEG ile REM latansının anormal kısalmasıyla teşhis edilebilir.
Uykusuzluk (İnsomnia): Uykuya dalma süresi ve uyku evrelerinin dengesi EEG ile izlenerek teşhis edilir.

Tedavi planlamasında da uyku EEG’si kullanılabilir. Örneğin, belirli bir uyku bozukluğunu tespit ettikten sonra tedavi için hangi ilaçların veya yöntemlerin uygun olduğu EEG verileri ile belirlenebilir.

KAYNAKÇA:
– Silber, M. H. (2001). “The visual scoring of sleep in adults.” Journal of Clinical Sleep Medicine.
– Carskadon, M. A., & Dement, W. C. (2005). “Normal human sleep: an overview.” Principles and Practice of Sleep Medicine.
– Berry, R. B., Brooks, R., Gamaldo, C. E., & Harding, S. M. (2012). “The AASM manual for the scoring of sleep and associated events.” American Academy of Sleep Medicine.
– Levendowski, D. J., Neylan, T. C., Walsh, C. M., Tsuang, D., Salat, D., Hamilton, J. M., … & St. Louis, E. K. (2023). Proof-of-concept for characterization of neurodegenerative disorders utilizing two non-REM sleep biomarkers. Frontiers in Neurology, 14, 1272369.